Khủng hoảng tâm lý ở tuổi dậy thì là điều ai cũng phải trải qua. Trong độ tuổi ương ương này, con người thường có những suy nghĩ khá kỳ lạ.
Khủng hoảng tâm lý khi bước vào tuổi dậy thì nếu không được tư vấn, xoa dịu thì các em rất dễ bị rối loạn cảm xúc, trở nên stress và trầm cảm, rối loạn tâm thần hoặc hành vi. Rối loạn cảm xúc gây nên những bất ổn về tinh thần. Buồn vui vô cớ, tâm trạng thất thường, thoắt buồn thoắt vui. Biểu hiện của rối loạn cảm xúc là ăn không ngon miệng. Trẻ khó ngủ, ốm yếu, vận động chậm chạp. Hay quên, mất tập trung, rất nhạy cảm trước những lời trêu chọc, hay suy nghĩ đến những vấn đề tiêu cực…
Vậy nên, khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì cực kỳ nguy hiểm. Bố mẹ liệu đã biết cách phân tích và nhận biết dấu hiệu khủng hoảng từ con?
Dấu hiệu nhận biết khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì
Ở tuổi dậy thì, có rất nhiều vấn đề cần quan tâm. Từ tâm lý, hành vi đến tâm sinh lý tình cảm của các con. Nếu chẳng may thích một người, con sẽ tỏ ra là người lớn để xứng đáng. Nếu đã giận dỗi hoặc bất mãn, con sẽ có những hành động khó hiểu hơn.
Rối loạn cảm xúc
Rối loạn cảm xúc khiến cho trẻ mệt mỏi
Những biến đổi tâm lý khiến các em nhạy cảm hơn. Cảm xúc cũng dễ thay đổi hơn. Rối loạn cảm xúc xảy ra khi có tình trạng rối loạn tại não bộ, gây nên những bất ổn về tinh thần như chuyển từ cảm xúc hưng phấn sang cảm xúc ức chế một cách nhanh chóng hoặc ngược lại, thoắt buồn thoắt vui. Biểu hiện của rối loạn cảm xúc là chán ăn (dù đang đói). Mất ngủ, gầy sút, hoạt động chậm chạp. Mất tập trung, hay quên, vẻ mặt không tươi tắn…Các em dễ bị sốc trước những lời chọc ghẹo của bạn bè, hay suy diễn đến những trạng thái tiêu cực…
Stress và trầm cảm
Ở độ tuổi nhạy cảm này thường dễ bị áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè… Thậm chí, cả những suy nghĩ tiêu cực về vóc dáng hay trình độ cá nhân, những mong muốn vượt quá khả năng bản thân và gia đình… cũng dẫn đến stress. Khi rơi vào trạng thái stress, các em cảm thấy thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, lo âu, đau đầu, suy nghĩ luẩn quẩn, giấc ngủ không yên… Chính vì vậy, kết quả học tập của các em thường giảm sút, sức khỏe cũng yếu hơn so với các bạn bình thường.
Trầm cảm là rối loạn tâm thần dễ mắc phải ở lứa tuổi dậy thì. Đó là bởi những thay đổi từ lượng hormone trong cơ thể, áp lực từ xung quanh, từ học hành, bố mẹ, thầy cô, bạn bè hay cả từ các chất kích thích…, với nhiều triệu chứng như hay buồn bã, không quan tâm tới mọi thứ xảy ra xung quanh và cả với bản thân, dễ mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, bi quan, sống thu mình, ngại giao tiếp với bạn bè và người thân… Khi bị trầm cảm, các em thường tự cô lập mình với thế giới bên ngoài. Thậm chí, rất nhiều bạn chỉ quan tâm và sống trong thế giới “ảo”. Nguy hiểm hơn, stress và trầm cảm ở tuổi dậy thì còn có thể dẫn đến hành vi tự tử.
Blue Whale Challenge là một trong những hành vi nguy hiểm đó. Những người bị stress quá nặng, trầm cảm kéo dài tự tử trước màn hình và livestream trực tiếp lên internet. Thực sự ám ảnh và nguy hiểm!
Rối loạn tâm lý và hành vi là biểu hiện khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì
Ở lứa tuổi mà ông bà hay gọi là “dở ông dở thằng”, nhiều em tự nghĩ mình kém cỏi, tự ti và mất bình tĩnh. Tự ti dần dần khiến trẻ trở nên e dè, ngại tiếp xúc. Không thích bộc lộ, nghi ngờ khả năng bản thân… Với sức khỏe, tự ti sẽ khiến các em dễ rơi vào trạng thái stress, mệt mỏi thường xuyên, thừa cân…
Các em thay đổi nhiều về mặt hành vi
Đây chính là nền tảng đẩy các em rơi vào những hội chứng tâm lý khác. Ví dụ như trầm cảm, hoang tưởng… Ở tuổi này, các em dễ bị tác động từ sách báo, phim ảnh bạo lực, các văn hóa phẩm đồi trụy và cả từ bạn bè xấu. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến rối loạn hành vi. Thậm chí, gây nên những hậu quả nghiêm trọng như gây thương tích cho người khác, chống người thi hành công vụ, trộm cắp, đua xe mạo hiểm…
Rối loạn ăn uống
Trẻ có thể bị ám ảnh về hình ảnh cơ thể, dẫn đến mong muốn sụt cân nhanh, khiến sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ví dụ trẻ biếng ăn, né tránh việc ăn uống hoặc một số trẻ lại ăn vô độ.
Việc ăn uống thất thường này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, sức đề kháng và sự tự tin về ngoại hình của trẻ. Nhất là khi tâm sinh lý không ổn định, ăn uống thất thường có thể là nguyên nhân gây đột quỵ hay mỡ máu.
Lạm dụng thuốc lá và các chất có thể gây nghiện
Trẻ vị thành niên thường rất thích thử hút thuốc, thử uống rượu bia, thậm chí là sử dụng ma túy, chất kích thích như một “liều thuốc chứng tỏ bản thân”.
Những cái gì có thể thử một lần. Nhưng với ma túy, tuyệt đối không. Những chất kích thích đến thần kinh khác cũng đừng dại mà thử. Hối không kịp!
Hiểu được khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì, bố mẹ phải xử lý ra sao?
Tuổi dậy thì là lứa tuổi khó nắm bắt. Mỗi người một khác, không ai giống ai. Nắm bắt được tâm lý của con thì chỉ có bố mẹ và những người hiểu con nhất thôi. Vậy nên, xử lý ra sao phụ thuộc rất nhiều vào gia đình và nhà trường.
Ở tuổi này, các em dễ bị xúc động
– Giao tiếp với con thường xuyên, cởi mở và chân thành. Con sẽ cảm thấy luôn có thể trò chuyện với bố mẹ về bất cứ vấn đề gì.
– Chia sẻ cho con những kinh nghiệm của bản thân. Nói về những lo lắng mà bố mẹ đã từng trải qua. Tạo cho con cảm giác con không đơn độc.
– Nếu những thay đổi của trẻ có chiều hướng nghiêm trọng, mạnh mẽ và đột ngột thì đó có thể là dấu hiệu báo động về sức khỏe tinh thần.
– Khi thấy con em có những biểu hiện tâm lý không bình thường, phụ huynh không nên giấu giếm, mặc cảm về con cái mà nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa tâm lý, tâm thần càng sớm càng tốt.
– Các rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì tuy dễ gặp nhưng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách.
– Khuyến khích con tham gia những hoạt động tập thể, hoạt động xã hội.
– Tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại phim ảnh, trò chơi bạo lực hoặc các văn hóa phẩm đồi trụy…
– Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho con.
Lời kết
Trẻ cần sự chia sẻ từ bố mẹ
Khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì là điều hoàn toàn có thể đoán trước được. Ai cũng từng trải qua. Vậy nên, khi con ở thời điểm này, hãy làm bạn với con. Để con chia sẻ những gì con đang thắc mắc, hoảng loạn. Có như vậy, con mới có thể phát triển đầy đủ cả tâm sinh lý.
Xem thêm:
Vào ngay Fanpage của theAsianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!
Bạn có quan tâm tới việc nuôi dạy con không? Đọc các bài báo chuyên đề và nhận câu trả lời tức thì trên app. Tải app Cộng đồng theAsianparent trên IOS hay Android ngay!
