1. SỰ KHÁC NHAU VỀ CANXI TRONG THỰC PHẨM/SỮA VÀ THUỐC BỔ SUNG CANXI
a. ĐẶC TÍNH SINH LÝ
Canxi được lưu trữ chủ yếu trong xương và răng. 1 phần rất nhỏ tồn đọng trong máu. Nếu nồng độ canxi trong máu cao sẽ liên quan đến những vấn đề sức khỏe rất nguy hiểm, như tim mạch. Canxi sẽ được hấp thu và sử dụng để tạo xương khi có nhu cầu cơ thể. Nhưng nếu không có nhu cầu, bổ sung lượng lớn, cơ thể không cần sẽ đào thải hoặc sẽ tồn đọng trong máu.
b. HOẠT TÍNH SINH HỌC & HẤP THỤ
Canxi thường ở dạng muối, cơ thể sẽ hấp thụ canxi nguyên tố để kiến tạo xương. Canxi dạng muối từ thực phẩm sẽ có hoạt tính sinh học và hấp thu an toàn hơn dạng thuốc bổ sung. Do đó, ngày nay có rất nhiều thuốc bổ sung canxi ở các dạng muối rất đa dạng với nồng độ canxi nguyên tố hấp thụ rất đa dạng, nên việc bổ sung tự ý và không theo hướng dẫn sẽ làm canxi nguyên tố khó hấp thu, mà có nguy cơ tồn tại trong máu gây ra các vấn đề sức khỏe. Hơn nữa, bổ sung không đúng thời điểm mà cơ thể cần, canxi dễ bị dư thừa sẽ bị đào thải qua thận, tăng gánh nặng lên hoạt động của thận, đặc biệt là các bé dưới 2 tuổi.
Tuy nhiên, canxi từ thực phẩm (như sữa mẹ, sữa các loại, phô mai, sữa chua, tôm cua,..) là có dạng hấp thu an toàn, không gây mất cân bằng nồng độ canxi trong cơ thể, nên việc bổ sung canxi cho bé từ thực phẩm là được khuyên dùng bởi các chuyên gia dinh dưỡng.
2. HIỂU VỀ NHU CẦU CANXI VÀ SỰ GIA TĂNG CHIỀU CAO
a. TÂM LÝ CHUNG CỦA CHA MẸ VIỆT
Nhiều cha mẹ rất quan tâm đến việc làm sao để con cái chúng ta đạt được chiều cao tối đa, làm sao để các bé không bị lùn hay nhỏ con như ông bà cha mẹ. Nhìn và so sánh các bé khác, cha mẹ nào cũng muốn con cái mình phát triển tốt hơn. Lợi dụng vào tâm lý này, mà nhiều người đã tư vấn các loại thuốc canxi tăng chiều cao. Và thực tế là nhiều cha mẹ tự ý bổ sung cho bé mà thật sự không biết rằng: liệu những thuốc ấy có thực sự giúp bé cao hơn. Hơn nữa, việc cao quá sớm có thực sự là một điều tốt.
b. CANXI CÓ THỰC SỰ LÀ YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH CHIỀU CAO CỦA BÉ :
Tất cả các bé đều đã được lập trình cho cuộc đua gia tăng chiều cao giống nhau. Việc tăng trưởng chiều cao trước 2 tuổi thường ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố di truyền và vận động vui chơi của bé, hơn là dinh dưỡng. Ở giai đoạn này vitamin D mới thật sự cần hơn là canxi vì vitamin D giữ nhiều vai trò quan trọng khác, bao gồm cả việc hấp thu canxi từ sữa và thức ăn của bé. Sau 2 tuổi, chiều cao sẽ phát triển chậm lại.
Cuộc đua chiều cao thực sự là bắt đầu của giai đoạn tiền dậy thì từ 4-8 tuổi- giai đoạn này bé không cao lên nhiều, nhưng việc đầy đủ các yếu tố giúp tăng chiều cao là điều quan trọng. Dinh dưỡng là một trong các yếu tố quan trọng đó. Sau đó, duy trì đầy đủ chất dinh dưỡng trước 12.5 tuổi cho bé gái hoặc 14 tuổi với bé trai là điều tối cần thiết.
Canxi chỉ là một trong các yếu tố dinh dưỡng, ngoài ra còn phải ở trạng thái đủ các yếu tố dinh dưỡng khác như Vitamin D, các amino acid (trong việc tạo hormone tăng trưởng) và năng lượng hằng ngày của bé. Mặc dù dinh dưỡng là yếu tố rất quan trọng (chiếm 2/3 sự quyết định chiều cao của bé), nhưng cha mẹ không nên quên các yếu tố khác như vận động (thể dục-thể thao). Cho các bé vui chơi tham gia các hoạt động thể thao lành mạnh sẽ giúp việc đạt chiều cao tối đa sau tuổi dậy thì.
3. BỔ SUNG CANXI CHO TRẺ THEO ĐỘ TUỔI
Theo Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ (2010), nhu cầu canxi là không cao ở độ tuổi dưới 12 tháng, nhu cầu canxi thực sự cần cho sự phát triển mật độ xương trước dậy thì là giai đoạn từ 4-8 tuổi. Sau đó, duy trì đủ trước 12.5 tuổi với bé gái và 14 tuổi với bé trai.
a. BỔ SUNG CANXI CHO TRẺ TỪ 0-6 THÁNG TUỔI
Nhu cầu đủ canxi cho phát triển bình thường là 200mg/ngày [Adequate Intake (AI)]
+ Các bé sinh khỏe mạnh có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.
+ Các bé sinh thiếu tháng thì sẽ bổ sung thêm canxi và vitamin D, bên cạnh sữa mẹ (Khi vừa sinh trong bệnh viện). Khi ra viện, tùy vào thể trạng của bé mà chuyên gia dinh dưỡng sẽ tiếp tục kê bổ sung sữa công thức đặc biệt (canxi và vitamin D) hoặc bé có thể dùng sữa mẹ hoàn toàn. Tuy nhiên, thời gian dùng sẽ do chuyên gia tư vấn.
b. BỔ SUNG CANXI CHO TRẺ TỪ 6-12 THÁNG TUỔI
Nhu cầu đủ canxi là 260mg/ngày (AI)
+ Cả bé sinh khỏe mạnh và thiếu tháng có thể lấy canxi đầy đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức và những thực phẩm ăn dặm.
Gs.Bs. Greer, Viện Hàn Lâm Nhi khoa Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh:
” VIỆC BỔ SUNG THÊM CANXI TỪ THUỐC CHO CÁC BÉ KHỎE MẠNH DƯỚI 12 THÁNG TUỔI LÀ KHÔNG MANG LẠI LỢI ÍCH CHO SỰ PHÁT TRIỂN XƯƠNG HAY CHIỀU CAO CỦA BÉ“
1-3 TUỔI: Nhu cầu đủ 700mg/ngày (Recommended Dietary Allowance -RDA)
4-8 TUỔI: Nhu cầu đủ 800mg/ngày (RDA)
9-19 TUỔI: Nhu cầu đủ 1300mg/ngày (RDA)
4. LỜI KHUYÊN CỦA CHUYÊN GIA DINH DƯỠNG ANH VỀ VIỆC BỔ SUNG CANXI CHO TRẺ
+ Các bé ở các độ tuổi trên có thể lấy đầy đủ canxi từ thực phẩm đa dạng như sữa, sữa chua, phô mai, tôm cá. Đọc bên dưới về những thực phẩm giàu canxi quan trọng mà cha mẹ nên nhớ.
+ Duy trì đủ vitamin D liều dự phòng 200-300IU/ngày cho các độ tuổi.
+ Chọn rau xanh giàu canxi nhưng thấp oxalate để gia tăng hấp thu canxi trong giai đoạn 4-8 tuổi. Một số loại rau xanh này là bông cải, cải ngồng, cải rổ (collard greens), rau cho lá xanh đậm.
+ Hạn chế các loại nước uống có đường, chứa caffeine như nước ngọt, nước tăng lực.
+ Cho bé dùng trái cây tươi, ít ngọt
+ Hạn chế ăn chất béo bão hòa và transfat từ fast foods, gà rán, từ snack.
+ Cho bé cơ hội vận động ở mỗi lứa tuổi. Trước 2 tuổi, yếu tố chiều cao phụ thuộc nhiều vào di truyền và vận động, nên chơi cùng bé, dẫn bé chơi công viên, tạo các trò chơi cho bé chơi. Từ 4-8 tuổi, có thể cho bé tham gia các trò thể thao lành mạnh an toàn để gia tăng phát triển xương và chiều cao.
+ Chỉ nên bổ sung thuốc canxi theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia sức khỏe. Nên hỏi chuyên gia là khi nào bé nên ngưng dùng và kết hợp thực phẩm như thế nào. Không nên tự ý mua và dùng cho bé.
5. MỘT SỐ THỰC PHẨM CÓ CANXI QUAN TRỌNG
+ Sữa mẹ/sữa công thức/ sữa các loại: có khoảng 240-260mg/200ml sữa
+ Cá/tôm/cua: có khoảng 180mg/60gr
+ Đậu hủ cứng hoặc mềm: 160-140mg/100gr
+ 1 miếng tam giác phô mai: có khoảng 60-144mg
+ Bông cải xanh luộc: có khoảng 60mg/2 nhánh bông cải xanh
+ Sữa chua: 60mg/40gr
+ Hạt ăn dặm: 120mg/30gr
Bài viết tham khảo từ:
Greers, F.A. et al & commitee of nutrition (American Academy of Pediatrics) (2003) Optimizing bone health and calcium intakes of infants, children, adolescents. Pediatrics, 117 (2), 579-585.
Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.
Bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyen từ Anh Quốc.
Xem thêm
