Vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân là gì và có ảnh hưởng thế nào đến khả năng sinh sản của các cặp đôi? Có cách nào chữa trị hay phòng ngừa vô sinh thứ phát không? Hãy cùng xem bài viết dưới đây nhé
Thế nào được gọi là vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân?
Vô sinh là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống, quan hệ tình dục trung bình 2-3 lần/tuần, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà người vợ vẫn chưa có thai. Để có thể điều trị bệnh này thì cần phải tìm chính xác nguyên nhân gây bệnh.
Vô sinh được chia làm 2 dạng: vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát. Vô sinh nguyên phát là tình trạng vợ chồng quan hệ tình dục bình thường, không sử dụng biện pháp tránh thai trong một năm nhưng chưa từng thụ thai thành công.
Trong khi đó vô sinh thứ phát xảy ra ở các cặp vợ chồng trước đó đã từng sinh con hoặc thụ thai ít nhất một lần nhưng sau này muốn sinh thêm thì không có khả năng thụ thai được nữa mặc dù đã không dùng các biện pháp tránh thai và quan hệ bình thường trong vòng 1 năm.
Đây là hiện tượng đang càng ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại thời nay. Có một thực tế là nhiều cặp vợ chồng mắc vô sinh thứ phát nhưng không thể xác định được nguyên nhân thông qua chuẩn đoán và làm các xét nghiệm chuyên sâu vì cấu tạo các cơ quan sinh sản không có gì bất thường.
Mặc dù vậy, với tiến bộ của khoa học kỹ thuật, vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân không phải là vô phương cứu chữa. Các cặp vợ chồng chẳng may rơi vào hoàn cảnh này đừng vì thế mà quá lo lắng hay suy nghĩ mà hãy tham khảo những phương pháp điều trị vô sinh thứ phát phổ biến dưới đây.
Phương pháp chữa vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân bằng cách thụ tinh nhân tạo (IUI)
IUI (Intra-uterine insemination) là phương pháp hỗ trợ sinh sản tiên tiến, phổ biến và ít tốn kém nhất hiện nay. Đây là kỹ thuật chọn lọc tinh trùng khỏe nhất của người chồng sau đó bơm vào buồng tử cung của người vợ ở thời điểm rụng trứng.
Một số lượng tinh trùng đã được lọc rửa, chọn lọc (loại bỏ những tinh trùng yếu, dị dạng) được đưa vào 1 ống thông nhỏ, đưa qua cổ tử cung và bơm trực tiếp vào buồng tử cung, với nguyên tắc cơ bản là làm tăng số lượng tinh trùng di động đến đoạn xa vòi trứng, nơi mà tinh trùng và trứng gặp nhau và có thể thụ thai.
Tỉ lệ thành công khi thực hiện IUI là từ 10 - 26%. Trước khi quyết định thực hiện, các cặp vợ chồng nên chuẩn bị cho mình tâm lý thoải mái và xác định có thể IUI sẽ không thành công từ lần đầu tiên.
Tỉ lệ có thai của phương pháp này phụ thuộc nhiều vào tuổi của người phụ nữ. Nếu tuổi của người vợ từ 40 trở lên thì không mang lại hiệu quả. Bên cạnh đó, tỉ lệ thành công cũng tùy thuộc vào tình trạng vô sinh thứ phát đã xảy ra bao lâu. Hiệu quả cao nhất khi thực hiện biện pháp này là 1 năm từ khi quan hệ bình thường mà chưa có con. Tỷ lệ thành công giảm rõ rệt khi thời gian vô sinh lâu trên 6 năm.
Quy trình tiến hành IUI
- Sản xuất trứng: Trứng có thể rụng tự nhiên hoặc kích thích rụng trứng. Thuốc kích thích rụng trứng cũng có thể được chỉ định vào ngày thứ 2 hoặc 3 của chu kỳ.
- Theo dõi trứng: Người vợ sẽ được theo dõi để xác định thời điểm rụng trứng bằng cách sử dụng dụng cụ kiểm tra nồng độ hormone hoặc siêu âm. Khi trứng đã sẵn sàng cho việc thụ tinh, tinh trùng của người chồng sẽ được bơm vào sau khoảng 24-48 giờ từ khi trứng rụng.
- Lọc rửa tinh trùng: Đây là quá trình lựa chọn tinh trùng khỏe mạnh và lọc rửa để loại bỏ một phần chất kích thích co thắt tử cung trong tinh dịch và những tế bào chết, vi sinh vật có hại. Tinh trùng sau khi lọc rửa được cô đặc thành một lượng dung dịch nhỏ khoảng 0.2 - 0.3 ml. Nếu nhiều hơn, tinh trùng có khả năng chảy ngược ra ngoài sau khi bơm vào buồng tử cung và cũng kích thích co thắt tử cung.
- Bơm tinh trùng: Tinh trùng được đưa vào bằng một ống thông mỏng, dài qua cổ tử cung. Đây là 1 thủ thuật rất nhẹ nhàng; sau khi bơm chị em nên nằm nghỉ tại chỗ trong khoảng 20 phút, sau đó ra về sinh hoạt bình thường, lưu ý hạn chế việc nặng và đặt thuốc hỗ trợ theo đúng toa của bác sỹ.
Thụ tinh trong ống nghiệm IVF
Những cặp vợ chồng bị vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân đã làm IUI nhiều lần nhưng chưa thành công có thể xem xét và tham vấn bác sỹ để làm thụ tinh trong ống nghiệm IVF.
IVF (In vitro fertilization) là kỹ thuật lấy tinh trùng của người chồng và trứng của người vợ để thụ tinh trong phòng thí nghiệm tạo thành phôi. Phôi tạo thành công sẽ được đưa trở lại buồng tử cung của người vợ để làm tổ và bắt đầu thai kỳ.
Tỉ lệ ca thụ tinh ống nghiệm thành công tại Việt Nam là 35-40%, con số này giảm từ 2-10% đối với phụ nữ lớn tuổi (sau tuổi 40). Độ tuổi của người mẹ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định tỷ lệ thành công IVF. Người phụ nữ ở độ tuổi càng trẻ thì số lượng và chất lượng trứng càng tốt. Nếu kết hợp với tinh trùng khỏe mạnh của người chồng thì số phôi tốt được tạo thành càng nhiều, cơ hội chuyển phôi thành công sẽ cao hơn.
Quy trình thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm
- Kích trứng: Thuốc kích thích buồng trứng được tiêm mỗi ngày trong khoảng 10-12 ngày. Khi nang noãn đạt kích thước yêu cầu, người vợ được tiêm mũi cuối cùng để kích rụng trứng.
- Chọc hút trứng: Trứng đạt yêu cầu được chọc hút sau khi tiêm mũi cuối cùng khoảng 36 tiếng. Người vợ được gây mê trong quá trình chọc hút (10 - 15 phút). Cùng thời điểm đó, người chồng lấy tinh trùng để chuẩn bị cấy phôi hoặc lấy mẫu tinh trùng đông lạnh trữ đông trước đó.
- Tạo phôi: Trứng, tinh trùng được chuyển đến phòng thí nghiệm để thụ tinh và tạo phôi, phôi được nuôi cấy bên ngoài 2-5 ngày. Nếu không đủ điều kiện sức khỏe để chuyển phôi ngay, số phôi đạt chất lượng được trữ đông và người vợ được chuyển phôi trữ vào chu kỳ tiếp theo.
- Chuyển phôi: Phôi được chuyển khi niêm mạc tử cung đạt điều kiện để phôi làm tổ và phát triển. Nếu chuyển phôi trữ đông, chị em được siêu âm và dùng thuốc theo dõi niêm mạc từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh tiếp theo trong vòng 14-18 ngày, sau đó bác sĩ chọn thời điểm phù hợp để chuyển phôi.
- Thử thai: Kết quả xét nghiệm Beta HCG > 25 IU/l sau 2 tuần thì được xác định là có thai. Nồng độ sau 2 ngày tăng gấp rưỡi trở lên thì được xác định là thai đang phát triển và tiếp tục cho thuốc dưỡng thai đến ngày siêu âm để xác định túi thai và tim thai. Nếu Beta HCG sau 2 ngày không tăng hoặc giảm thì tiếp tục theo dõi. Trường hợp thai sinh hoá thì nồng độ beta trở về âm tính (<5 IU/l).
Lưu ý khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm IVF
Trường hợp chưa có thai nhưng còn phôi trữ, người vợ có thể tiếp tục dùng phôi trữ để chuyển vào tử cung ở các chu kỳ tiếp theo mà không cần phải thực hiện lại các bước kích thích trứng, chọc hút trứng.
IVF là một quá trình dài hơi và đòi hỏi sự chuẩn bị nhiều mặt trước khi thực hiện cả về tài chính, sức khỏe và tâm lý. Hiện nay tổng chi phí cho 1 ca thụ tinh IVF rơi vào khoảng 70 – 100 triệu đồng.
Mặc dù là phương pháp hỗ trợ sinh sản có tỷ lệ thành công cao nhưng các cặp vợ chồng cũng nên chuẩn bị tâm lý có thể không thành công ngay trong lần thực hiện đầu tiên.
Tăng khả năng có con khi bị vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân
Bên cạnh các biện pháp can thiệp y khoa, những cặp vợ chồng chẳng may bị vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân có thể thực hiện các biện pháp sau để hỗ trợ quá trình thụ thai:
- Theo dõi ngày rụng trứng để chọn thời điểm quan hệ; tham khảo những tư thế quan hệ để tinh trùng xâm nhập vào tử cung dễ dàng nhất.
- Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh: không uống rượu bia, chất kích thích, đồ uống chứa nhiều caffeine, tránh thức quá khuya, lười vận động. Hoạt động thể dục thể thao giúp cả thiện thể trạng và có lợi cho quá trình thụ thai.
- Nếu muốn có sức khỏe tốt thì chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng là cực kỳ cần thiết. Những đồ ăn cần tránh gồm đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ… Nên bổ sung rau, chất xơ, thực phẩm chứa nhiều kẽm vào khẩu phần ăn hàng ngày như các loại đậu, cá hồi, bí đỏ, hàu...
- Lưu ý quan trọng hàng đầu đối với các cặp vợ chồng đang mong con là không suy nghĩ tiêu cực mà nên giữ trạng thái tâm lý lạc quan, thoải mái. Stress càng làm cho việc thụ thai trở nên khó khăn hơn. Tâm trạng tích cực đóng vai trò hết sức quan trọng cho việc thụ thai của bạn và nó cũng tạo động lực tốt trong điều trị vô sinh thứ phát.
Lời kết
Vô sinh nói chung và vô sinh thứ phát không rõ nguyên nhân nói riêng là điều không ai mong muốn ở bất kỳ cặp vợ chồng đang mong con nào. Nhưng ba mẹ đừng vội bi quan hay tuyệt vọng. Kỹ thuật tiên tiến hiện nay đã mang lại cơ hội và hy vọng cho rất nhiều cặp vợ chồng. Hãy duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh và trạng thái tinh thần tích cực để chuẩn bị cho hành trình chào đón con yêu nhé. Chúc các ba mẹ thành công.
Xem thêm
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!
Bạn có quan tâm tới việc nuôi dạy con không? Đọc các bài báo chuyên đề và nhận câu trả lời tức thì trên app. Tải app Cộng đồng theAsianparent trên IOS hay Android ngay!
