Các nhà chuyên môn đã đưa ra 4 kiểu nuôi dạy con cái sai lầmkhác nhau. Đáng nói những kiểu này gần như được biết đến như là những kiểu giáo dục con cái điển hình đặc trưng hiện nay như:
- Kiểu nuôi dạy con độc tài. (Authoritarian parenting)
- Kiểu nuôi dạy con có căn cứ, có thẩm quyền. (Authoritative parenting)
- Kiểu nuôi dạy con thoải mái, dễ dãi, tự do. (Permissive parenting)
- Kiểu nuôi dạy con không để tâm, cẩu thả. (Uninvolved/Neglectful parenting)
Trong đó kiểu nuôi dạy con cái độc tài. (Authoritarian parenting) được xem là khá phổ biến ở Việt Nam và gây ảnh hưởng lớn đến vấn đề hình thành tính cách của trẻ. Hãy cùng tìm hiểu để tránh kiểu giáo dục trẻ sai lầm này
Nhận diện kiểu nuôi dạy con độc tài
Trước khi tìm hiểu xem đây là kiểu nuôi dạy như thế nào và có những tác động tiêu cực gì đến trẻ, bạn hãy trả lời các câu hỏi sau nhé:
- Đưa ra những nội quy nghiêm khắc mà bạn tin chắc rằng sẽ không có vấn đề gì khi con mình thực hiện không?
- Hay nói với trẻ rằng: Bởi vì bố/mẹ nói thế, nên con hãy làm đi thay vì giải thích lý do vì sao phải làm chúng cho trẻ hiểu không?
- Cho con bạn vài sự lựa chọn và cho chúng tự quyết định về những vấn đề trong cuộc sống của chính chúng không?
- Có thấy mình sử dụng hình phạt như là cách mà bạn muốn trẻ nghe theo lời bạn nói không?
- Quá dè dặt trong việc thể hiện tình yêu thương và chăm sóc của bạn với con mình không?
Nếu câu trả lời của bạn là có ở hầu hết các câu hỏi thì bạn (hoặc chồng bạn, hoặc cả hai) thuộc kiểu nuôi dạy con cái độc tài rồi đấy.
Đặc trưng của kiểu nuôi dạy con cái độc tài
Bố mẹ của kiểu nuôi dạy con cái độc tài luôn đưa ra yêu cầu với những đứa trẻ nhưng lại không thể hiện trách nhiệm với chúng. Đây được hiểu một cách đơn giản là sự quản lý những đứa trẻ theo một chế độ quân chủ.
Ở kiểu này, bố mẹ là người ban hành những nội quy và luật lệ buộc đứa trẻ phải tuân theo. Khi trẻ phạm lỗi nhỏ hoặc không tuân theo, không thực hiện theo sự hướng dẫn của bố mẹ thì chúng sẽ bị phạt.
Tác hại lớn nhất và thường xuyên nhất của kiểu bố mẹ này là không bao giờ giải thích để con cái hiểu được tầm quan trọng của việc vì sao phải tuân theo các nội quy.
Họ không thèm quan tâm đến cảm xúc hoặc cảm nhận của những đứa trẻ – những người luôn thắc mắc và hoài nghi về những luật lệ mà mình đang buộc tuân theo.
Khi trẻ hỏi vì sao chúng phải làm điều này thì câu trả lời thường xuyên nhận được là: bởi vì bố/mẹ muốn thế, bởi vì bố/mẹ bảo thế, bố/mẹ đã nói làm là phải làm, đừng hỏi nhiều…
Những bố mẹ độc tài thường hay rất nghiêm khắc, cứng rắn, kiên quyết và không nhân nhượng. Họ cố gắng kiểm soát và điều khiển cuộc sống của trẻ mà không chấp nhận việc trẻ tự đưa ra sự lựa chọn của mình.
Cha mẹ luôn mong muốn trẻ nghe lời, phục tùng mà không thắc mắc gì. Phụ huynh có thể dùng những phương pháp kỷ luật tàn nhẫn, khắt khe với những đứa trẻ của họ và vô tình với nhu cầu cảm xúc của trẻ.
Bố mẹ đưa ra những hình phạt mà không lường trước những hậu quả là trẻ sẽ tổn thương như thế nào, tâm lý của trẻ sẽ biến động ra sao. Hình phạt về thể xác, ví dụ như đánh vào mông trẻ và la mắng là những kiểu kỷ luật điển hình của kiểu bố mẹ này.
Hậu quả của những sai lầm
Kết quả của kiểu kỷ luật này, mà theo họ điều tốt nhất cho trẻ, đó là dạy cho trẻ biết cách cư xử, tồn tại và phát triển trong một xã hội khắc nghiệt và không rộng lượng. Họ chuẩn bị cho trẻ những phản ứng tiêu cực như sự tức giận và sự gây hấn với những gì trẻ đối mặt.
Tóm tắt của kiểu nuôi dạy này là không giải thích và không lời khuyên đối với trẻ, chỉ biết đưa ra mệnh lệnh và hình phạt. Không cần phải nói cũng có thể thấy được đây chính là kiểu nuôi dạy con cái tiêu cực. Nói một cách nghiêm trọng thì có thể hủy diệt đứa trẻ cả về thể chất, tinh thần và trí tuệ.
Những đứa trẻ yếu đuối vì cách giáo dục độc tài
Những đứa trẻ sống trong môi trường này khi lớn lên có thể trở thành những người kém hoặc không có khả năng, không có năng lực. Chúng không thể thực hiện được nhiệm vụ nếu ko có hướng dẫn rõ ràng cụ thể. Trẻ có thể có vấn đề trong việc giải quyết những vấn đề cá nhân.
Vì chúng chỉ biết tuân theo một cách máy móc, rập khuôn những thứ được sắp xếp sẵn hoặc được yêu cầu bởi bố mẹ. Một vài đứa trẻ sẽ có tính cách hung hăng, hay gay hấn với mọi người xung quanh, dễ nổi loạn khi vào độ tuổi thanh thiếu niên.
Ngoài ra, những đứa trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường này sẽ có ít kỹ năng xã hội hơn. Bởi vì bố mẹ luôn là người quyết định thay chúng thay vì để trẻ tự đưa ra lựa chọn của mình. Điều này có thể làm trẻ vượt trội hoặc tỏ ra xuất sắc hơn trong một thời gian ngắn nhưng lại giới hạn sự phát triển của trẻ về lâu dài.
Những đứa trẻ này lớn lên có xu hướng trở thành người chỉ biết tuân thủ, dễ ngoan, dễ bảo. Chúng “ngoan ngoãn” theo kiểu nói gì nghe nấy, nói gì làm nấy, không có chính kiến.
Chúng thường hay trải qua sự giận dữ, sự oán giận, thường hay có khuynh hướng tự oán trách, tự đổ lỗi cho bản thân. Trẻ chịu đựng sự chán nản, sự phiền muộn, thường hay ẩn dật để trốn thoát khỏi thực tế, và rủi ro lớn nhất là sự tự tử.
Những thông tin trên đây không chỉ dẫn cho các bạn cách tạo nên một đứa trẻ “hoàn hảo”, mà thông qua việc trả lời 2 câu hỏi:
- Mình có đang áp dụng kiểu nuôi dạy con độc tài?
- Những đứa con của mình sẽ ảnh hưởng như thế nào khi sống trong môi trường nuôi dạy này?
Khi bạn dần trả lời được 2 câu hỏi trên bạn sẽ biết cách tự điều chỉnh và thay đổi (nếu cần) trong việc nuôi dưỡng những đứa con của mình.
Nguồn Facebook Dinh Thi Thu Hang
Xem thêm:
Bạn có quan tâm tới việc nuôi dạy con không? Đọc các bài báo chuyên đề và nhận câu trả lời tức thì trên app. Tải app Cộng đồng theAsianparent trên IOS hay Android ngay!
