Trong xã hội ngày nay chúng ta bắt gặp không ít các bé chậm nói, có những bé 18 tháng chưa biết nói. Vậy, nếu con chậm nói thì nên dạy bé như thế nào?
Sự phát triển của bé 18 tháng
Bé 18 tháng chưa biết nói
- Trẻ đã biết nói được những từ ngắn, gọi tên được người, một số con vật, các món đồ chơi theo yêu cầu. Ví dụ như: Gà, mèo, chó, xe…
- Nhận biết được từ 6 – 20 từ quen thuộc. Phân biệt được một số bộ phận cơ thể như mắt, mũi, miệng, tóc của mình.
- Biết đòi đi vệ sinh.
- Chỉ được vào các bộ phận trên cơ thể.
- Biết xếp một số loại đồ chơi đơn giản.
- Trẻ đi được khá vững, tốc độ nhanh hơn, đi lên được cầu thang nếu có người lớn dắt tay.
- Biết tự cầm bát và xúc cơm bằng thìa.
- Nói được nhiều câu ngắn gồm vài từ.
Dấu hiệu bé chậm nói
Bé từ 4 – 15 tháng
- 4 tháng tuổi: không muốn mô phỏng theo tiếng của cha mẹ.
- 6 tháng tuổi: không cười hoặc khóc.
- 8-9 tháng tuổi: không thèm thu hút sự chú ý bằng ngôn ngữ, chưa biết nói ê a.
- 10 tháng: chưa phản ứng lại với tên gọi của mình. Không biết làm thế nào để biết bé buồn hay vui.
- 12 tháng tuổi: chưa biết làm các động tác vận động như lắc đầu hay huơ tay. Chưa nói được phụ âm hoặc âm hai chữ. Khi cần sự giúp đỡ bé không biết liên hệ với người lớn như thế nào.
- 15 tháng tuổi: không hiểu được nghĩa từ “không” và từ “tạm biệt”, không có phản ứng, thiếu 1-3 trong 6 ngôn ngữ vận động (ví dụ giơ tay, chỉ…).
18 – 30 tháng
- Trẻ 18 tháng tuổi chậm nói: Thậm chí chưa nói được 6-10 từ đơn, không biết dùng tay để chỉ những thứ mình thích. Ví dụ con chim hoặc máy bay đang bay trên trời.
- 20 tháng tuổi: Không nắm được từ viết tắt của 6 chữ cái.
- 21 tháng tuổi: Không có phản ứng với những mệnh lệnh đơn giản, không biết chơi trò chơi giả tưởng như cho búp bê ăn…
- 24 tháng: Không biết kết hợp hai từ với nhau, những đồ vật thông dụng trong nhà như: bấm điện thoại, đũa… Không biết bắt chước hành vi của người khác hoặc học cách giao tiếp với người khác. Không chỉ ra được bộ phận cơ thể khi được yêu cầu.
- 30 tháng tuổi: Trong nhà không ai có thể hiểu nổi bé. Không biết nói những câu đơn giản, hoặc đặt câu hỏi. Cũng không biết làm cho người khác hiểu về bản thân mình.
Bé 18 tháng chưa biết nói có nên lo lắng không?
Trẻ 18 tháng tuổi chậm nói quả thực cũng khiến cho cha mẹ lo lắng không yên. Nhiều người cho rằng trẻ học nói bằng cách lắng nghe âm thanh, nên chỉ cần nghe mọi người nói chuyện là đủ. Thực tế, nếu chỉ học bằng cách này, bé sẽ chỉ nói được bập bõm một vài từ nghe thấy, mà không hề hiểu nghĩa của chúng.
Một số người cho rằng, 18 tháng tuổi bé chưa nói được thì cũng không cần quá lo lắng. Vì nếu là chậm nói đơn thuần đến 2-3 tuổi trẻ sẽ nói được. Thực tế, điều này đúng trong một vài trường hợp. Nhưng nếu biết nói chậm bé sẽ rất thiệt thòi trong việc tiếp thu, phát triển nhận thức, tư duy ngôn ngữ kém.
Khi đi học sẽ gặp khó khăn, đặc biệt là những môn liên quan đến tư duy ngôn ngữ. Trẻ có thể đọc chậm, viết kém, văn miêu tả kém. Việc chậm nói cũng khiến trẻ mất tự tin trong giao tiếp, khó biết cách bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ của mình có thể dẫn đến bực tức.
Mẹ cần làm gì khi bé 18 tháng chưa biết nói?
Trẻ 18 tháng chưa biết nói cũng không có gì là nghiêm trọng hay cần lo lắng. Tuy nhiên, nếu trẻ không lầm bầm, làu bàu thì có nhiều khả năng bị chậm phát triển ngôn ngữ.
Dành thời gian cho con nhiều hơn khi bé chưa biết nói
Hiện nay tình trạng trẻ em chậm nói do tự kỷ tăng nhanh gây ảnh hưởng tâm lý lớn đến các mẹ. Nếu cha mẹ và các thành viên trong gia đình không kịp thời can thiệp, có phương pháp nuôi dạy con đúng thì trẻ sẽ khó có thể bắt kịp mốc phát triển ngôn ngữ như các trẻ phát triển bình thường khác.
Khi bé 18 tháng tuổi chưa biết nói, gia đình cần dành nhiều thời gian cho con, chuyện trò với con và dạy con tập nói mỗi ngày. Tìm kiếm các món ăn ngon có chứa các dưỡng chất tốt và bổ cho não. Giúp trẻ phát triển não bộ, khả năng tư duy, phán đoán và hoàn thiện khả năng ngôn ngữ.
Cho con nhiều cơ hội tiếp xúc để tập nói
Để làm được việc này, các bé phải được sống trong môi trường ngôn ngữ phong phú. Ví dụ như cho bé đi siêu thị, đi chơi công viên, sở thú… Qua mỗi hoạt động ấy, ba mẹ hãy giới thiệu cho bé những gì mà bé thấy một cách đơn giản nhất. Ví dụ, sau khi đi sở thú về, có thể cho bé xem sách về con vật và giới thiệu cho bé về những con vật trong sở thú. Như vậy trẻ 18 tháng chưa biết nói sẽ học được từ vựng rất nhanh.
Khuyến khích trẻ tập nói
Cần thường xuyên nói chuyện với trẻ, đọc sách cho trẻ nghe, khuyến khích trẻ tập trung vào bạn, vào đồ vật nào đó mà bạn muốn nói đến. Nên nói đến những vật có trước mặt, hay những điều đang xảy ra. Không ép trẻ phải nói nhưng nhớ đưa ra lời khen khi trẻ tập nói.
Mẹ cần chú ý lắng nghe, cho con có thời gian để thực hiện những lời trẻ sắp nói, cũng như thường xuyên đưa ra lời động viên như: “Con nói giỏi lắm”, giúp trẻ mạnh dạn tập nói.
Tìm trung tâm uý tín đưa con đi khám nếu con chưa biết nói
Ba mẹ cần xác định xem bé 18 tháng tuổi chưa biết nói là đang chậm nói ở mức độ nào bằng cách đưa con đi khám ở nhiều nơi, đọc các tài liệu, dự hội thảo, làm quen các phụ huynh cũng cảnh … Mình cần xác định con đang chậm so với trẻ cùng tuổi ở mức độ nào và từ đó phác ra một sơ đồ các mục tiêu cần dạy cho con.
Việc chậm phát triển ngôn ngữ nếu được phát hiện sớm thì điều trị sẽ dễ dàng hơn. Đặc biệt khi trẻ còn đang ở những năm tháng đầu đời, lứa tuổi mầm non, nếu được điều trị ngay sẽ không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ về sau.
Theo theAsianparent
Xem thêm
Bạn có quan tâm tới việc nuôi dạy con không? Đọc các bài báo chuyên đề và nhận câu trả lời tức thì trên app. Tải app Cộng đồng theAsianparent trên IOS hay Android ngay!
