Mẹ bầu cần được phát hiện sớm tình trạng mang thai thiếu mau để có thể khắc phục kịp thời. Việc chuẩn đoán thiếu máu thiếu sắt được thực hiện qua các xét nghiệm định kì ở tuần thứ 12, hay tuần thứ 20. Nếu có biểu hiện thiếu máu thì mẹ bầu cũng không nên lo lắng. Nên có một chế độ ăn hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng, chế độ ngủ nghỉ đều đặn, tránh xa café và các chất kích thích.
Bài viết có phần đóng góp ý kiến chuyên môn từ bác sĩ Vũ Nhật Nam, Khoa Nội tổng hợp – Tim mạch – Lão học, Bệnh viện Quận Bình Thạnh.
Thiếu máu là gì?
Thiếu máu là tình trạng xảy ra khi không có đủ hồng cầu trong máu. Điều này dẫn đến người bị thiếu máu có quá ít oxy đi vào não, cơ bắp và các nơi khác.
Một người bị thiếu máu nhẹ sẽ cảm thấy hơi mệt mỏi.
Một người bị thiếu máu nặng sẽ cảm thấy như ngạt thở, khó thở, thở nặng nhọc và sẽ cảm thấy yếu, chóng mặt, cáu kỉnh và thấy khó tập trung. Tim đập như chạy đua nước rút.
Theo bác sĩ Vũ Nhật Nam - Khoa Nội tổng hợp – Tim mạch – Lão học, Bệnh viện Quận Bình Thạnh: Thiếu máu khi mang thai là tình trạng mà một số mẹ bầu có thể gặp phải, gây những biến chứng nguy hiểm không chỉ bản thân người mẹ mà còn ở cả thai nhi. Một số dấu hiệu thiếu máu khi mang thai mà mẹ bầu có thể có như:
- Da niêm nhạt
- Móng tay khô, tóc gãy và dễ rụng
- Giảm khả năng gắng sức
- Rối loạn tiêu hóa
- Dễ bị nhiễm trùng
- Rối loạn chức năng tâm thần kinh như nhức đầu, giảm trí nhớ, mất ngủ hoặc ngủ gà, thay đổi tính tình (hay cáu gắt), tê tay chân, giảm sút sức lao động trí óc và chân tay.
Tại sao phụ nữ mang thai bị thiếu máu?
Lý do chính là cơ thể của người phụ nữ thay đổi trong khi mang thai để chăm sóc đứa trẻ đang lớn dần.
Một thay đổi là phụ nữ tạo ra nhiều máu hơn khi họ mang thai. Người phụ nữ trung bình sẽ có khoảng 5 lít máu khi không mang thai, nhưng sẽ có từ 7 đến 8 lít máu trong cơ thể khi mang thai.
Vì thế để tạo hồng cầu đòi hỏi nhiều sắt, vitamin B12 và folate để sản xuất đủ các hemoglobin thêm cần thiết cho cơ thể mẹ bầu. Thật không may là sắt thì khó hấp thụ, khiến cho việc tạo hemoglobin khó thực hiện. Vì vậy, nhiều phụ nữ bị thiếu máu trong khi mang thai trừ khi họ uống thuốc bổ sung sắt.
Các xét nghiệm về bệnh thiếu máu là gì?
Theo bác sĩ Vũ Nhật Nam, khi đi khám thai, mẹ bầu sẽ được lấy máu để làm xét nghiệm công thức máu, khi có dấu hiệu thiếu máu sẽ được làm thêm một số các xét nghiệm khác tùy trường hợp như: định lượng ferritin, sắt huyết thanh, điện di huyết sắc tố, định lượng folate, vitamin B12,...
Những rủi ro nếu phụ nữ mang thai bị thiếu máu là gì?
Nếu mẹ bầu bị thiếu máu trong khi mang thai, điều đó sẽ làm cho mẹ bầu thậm chí còn mệt mỏi hơn dự kiến.
Nếu thiếu máu nặng, có thể giảm lượng nước ối xung quanh em bé. Cũng có nguy cơ sảy thai cao hơn, em bé được sanh quá sớm hoặc có trọng lượng sơ sinh thấp. Em bé sinh ra từ các bà mẹ thiếu máu cũng có nguy cơ bị thiếu máu rất cao, nhẹ cân, sinh non, suy thai hay nhiều nguy cơ hơn các bệnh sơ sinh khác hơn so với trẻ bình thường. Và thai nhi cũng chậm phát triển trong bụng mẹ.
Nếu một phụ nữ bị thiếu máu trong suốt thai kỳ và mất nhiều máu trong quá trình sinh con, mẹ bầu có thể cần phải có truyền máu xung quanh thời điểm sinh, nếu không nguy cơ về tính mạng là khó tránh khỏi.
Bác sĩ Nam lưu ý khi bị thiếu máu thai kỳ, mẹ cần chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung viên sắt và acid folic, kiểm soát tình trạng nhiễm ký sinh trùng đường ruột và sốt sét, hạn chế những chất ức chế hấp thu sắt như tannin, phytat có trong ngũ cốc thô, trà... Mẹ cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, khám thai đúng lịch để kiểm tra sức khỏe và đánh giá sự phát triển của thai nhi.
Làm thế nào để tránh thiếu máu trong thai kỳ?
Có ba cách tốt để tránh bị thiếu máu khi mang thai.
- bắt đầu hành trình mang thai với một tình trạng sức khỏe tốt
- ăn uống đủ, đúng khi mang thai
- uống bổ sung các vitamins, sắt và folate theo toa của bác sĩ
Bắt đầu có thai trong tình trạng sức khỏe tốt
Nếu bạn đang nghĩ đến việc mang thai, bạn nên đi khám bác sĩ và khám sức khỏe. Tại thời điểm này, bạn sẽ nhận được lời khuyên về thiếu máu và các điều kiện khác, và đặc biệt là về việc bổ sung folate.
Phụ nữ nên uống bổ sung axit folic trong ít nhất một tháng trước khi mang thai và tiếp tục điều này trong ít nhất ba tháng đầu tiên. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu, và cũng sẽ làm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh như tật nứt đốt sống.
Liều chuẩn là 0,5mg axit folic mỗi ngày, nhưng liều có thể cao hơn đối với những phụ nữ bị tiểu đường, động kinh, thừa cân hoặc có con bị khuyết tật ống thần kinh. Điều này nên được thảo luận với một bác sĩ.
Ăn uống tốt khi mang thai
Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh bảo vệ chống lại bệnh thiếu máu.
- Sắt được tìm thấy trong các loại thịt, bánh mì và ngũ cốc tăng cường sắt, trứng, rau bina và trái cây sấy khô.
- Vitamin B12 được tìm thấy trong thịt, cá, động vật có vỏ, trứng và các sản phẩm từ sữa.
- Hàm lượng folate cao được tìm thấy trong các loại rau lá xanh, đậu, muesli, bông cải xanh, thịt bò, mầm Brussels và măng tây Ăn một chế độ ăn giàu các loại thực phẩm này sẽ giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Phụ nữ ăn chay có thể thay thế thức ăn động vật bằng đậu lăng, đậu, đậu phụ, trứng và sữa đậu nành. Lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng là gợi ý, và có thể khuyến cáo bổ sung vitamin B12.
Ăn nhiều trái cây họ cam quýt, và tránh trà và cà phê, điều này có thể giúp quý vị hấp thụ chất sắt trong thức ăn của mình, và có thể giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Bổ sung thuốc bổ cho bầu
Tất cả mẹ bầu nói riêng và phụ nữ nói chung sẽ được khuyên nên uống bổ sung folate, cũng như ăn thực phẩm giàu folate. Nhiều phụ nữ sẽ được khuyên nên uống thuốc bổ sung sắt.
Người ăn chay có thể được khuyên nên uống bổ sung vitamin B12. Nếu bạn được khuyên nên uống thuốc bổ, hãy nói chuyện với bác sĩ về những cách tốt nhất để sử dụng chúng, và làm thế nào để tránh bất kỳ tác dụng phụ có thể xảy ra.
Theo Pregnancy Birth Baby
Xem thêm
- Thiếu máu khi mang thai ở phụ nữ có nguy hiểm không?
- Cách phòng ngừa và điều trị thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ mang thai
- Thiếu máu khi mang thai - Mẹ bầu cần lưu ý những điều gì?
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!