Dị tật ống thần kinh là một trong những điều kinh khủng có thể xảy ra với thai nhi. Nguyên nhân gây dị tật, cách phát hiện và phương pháp phòng ngừa nào mẹ có thể áp dụng?
Dị tật ống thần kinh là gì?
Ống thần kinh là một cấu trúc tồn tại trong thời kỳ phôi thai và sẽ phát triển thành não và cột sống của thai nhi. Thời gian đầu ống thần kinh chỉ là dải mô nhỏ, gập vào phía trong tạo thành hình dạng của một cái ống vào ngày thứ 28 của thai kỳ.
Nếu trong quá trình phát triển, ống thần kinh vì một lý do không đóng lại hoàn toàn thì sẽ gây ra di chứng nặng nề cho trẻ ở não và cột sống ở thai nhi về sau. Đây gọi là dị tật ống thần kinh.
Nguyên nhân của dị tật
- Dinh dưỡng kém của thai phụ thiếu hụt axit folic (vitamin B9), Vitamin B12,…Đây là nguyên nhân chính vì ống thần kinh cần một lượng đủ axit folic để phát triển toàn diện
- Tác động phối hợp giữa gen và môi trường
- Bất thường nhiễm sắc thể
Phụ nữ thuộc những nhóm dưới đây cũng thuộc nguy cơ cao
- Đã có một bé bị dị tật ống thần kinh trước đó
- Tiểu sử gia đình của vợ và chồng có người thân đã mắc khiếm khuyết này
- Thai phụ đã bị bệnh tiểu đường trước khi mang thai và phụ thuộc insulin nhưng kiểm soát đường huyết kém
- Người mẹ bị béo phì hoặc dùng một số loại thuốc chống động kinh, đặc biệt là những loại có chứa natri valproate hoặc axit valproic
- Tiếp xúc với nhiệt độ cao quanh thời điểm thụ thai
- Sống trong điều kiện kinh tế - xã hội kém nên không có nhiều kiến thức dinh dưỡng và chăm sóc bản thân
Thai nhi sẽ ra sao nếu mắc dị tật ống thần kinh?
Khi chẳng may thai nhi bị khiếm khuyết ống thần kinh thì sẽ bị tật cột sống chẻ đôi (hở ống sống) và tật vô sọ.
Trẻ bị tật cột sống chẻ đôi là khi phần ống thần kinh tạo thành cột sống và tủy sống không được đóng lại hoàn chỉnh. Từ đó gây ra các tổn thương cho sự phát triển của tủy sống bên trong. Thai nhi có thể bị liệt dây thần kinh phía dưới vùng tủy sống bị tổn thương và có các biến chứng như:
- Vận động khó khăn, thậm chí không thể vận động được
- Mất khả năng kiểm soát đại, tiểu tiện
- Có các vấn đề liên quan đến hiện tượng tăng áp lực trong sọ như não úng thủy…
- Một số trẻ tử vong sớm sau kinh vì bị chẻ cột sống quá nặng
Đối với tật vô sọ thì đây là khiếm khuyết khá nghiêm trọng. Lúc này não của thai nhi hầu như không phát triển. Và hầu hết các trường hợp này thai nhi đều chết lưu trong tử cung hay chết ngay vừa khi sinh.
Có thể nói còn một trường hợp nữa là thoát vị não - màng não. Với biến chứng này bé có thể sống nếu được điều trị nhưng thường bị di chứng về tâm thần về sau.
Làm sao để giúp mẹ phát hiện sớm nếu con bị dị tật ống thần kinh?
Ở các bệnh viện, thai phụ có thể thực hiện những xét nghiệm sau để phát hiện dị tật này.
- Siêu âm lần đầu tiên ở tuần thứ 8-14 để xác định liệu thai nhi có bị các vấn đề về cột sống hay không
- Xét nghiệm dị tật ở tuần thứ 19-20 giúp xác định các vấn đề liên quan đến thể chất của thai nhi
- Xét nghiệm nồng độ AFP trong máu thai phụ ở tuần thai thứ 16-20 cho hiệu quả phát hiện đến 98% các trường hợp dị tật ống thần kinh và nhiều loại dị tật bẩm sinh khác của thai nhi
Ngăn ngừa dị tật này như thế nào?
Như phân tích thì nguyên nhân chủ yếu là do cơ thể mẹ không có đủ axit folic để giúp ống thần kinh phát triển hoàn thiện. Vì ống thần kinh phát triển từ rất sớm, nên đôi khi bản thân người phụ nữ còn chưa biết mình đã mang thai. Do đó để hạn chế biến cố xấu cho bé, mẹ nên:
- Bổ sung axid folic bằng viên uống đầy đủ ngay từ khi dự định mang thai theo hướng dẫn của bác sĩ
- Thực hiện chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất và thực phẩm chứa có chứa nhiều axit folic
Điều mẹ lo lắng và sợ hãi nhất là nếu có gì đó xảy ra với con yêu, dù bé đã chào đời hay còn trong bụng mẹ. Để phòng tránh điều này, hãy luôn trang bị đầy đủ kiến thức cho bản thân và trợ giúp của bác sĩ chuyên môn mẹ nhé.
Xem thêm:
- Bà bầu huyết áp cao và những điều cần lưu ý
- Thai 9 tuần biết trai hay gái chưa? Thai nhi 9 tuần phát triển như thế nào?
- Mẹ bầu đi lại nhiều có ảnh hưởng đến thai nhi không?
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!