Trẻ sơ sinh không tăng cân có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân. Dưới đây là những lời khuyên hữu ích từ bác sĩ nhi để giúp bố mẹ có hướng xử lý phù hợp, tránh cho trẻ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng.
Trẻ không tăng cân nhanh như bình thường, điều đó có đáng lo ngại?
Câu trả lời là không, nhưng bố mẹ cũng nên theo dõi biểu đồ tăng tưởng của bé. Hãy nhớ rằng, mặc dù bé nên tăng cân một cách ổn định, ngoại trừ vài ngày đầu mới sinh (khi mà thậm chí bé còn bị sụt cân) – thì không phải lúc nào biểu đồ tăng trưởng của bé cũng hoàn toàn trơn tru, đều đặn.
Tốc độ tăng trưởng của bé sẽ tăng nhanh rồi chậm lại, thậm chí có thể chững lại tạm thời (khi bé bị ốm). Nhưng tổng thể bố mẹ nên thấy cân nặng và chiều cao của bé có tăng so với lúc chào đời. Nếu lo ngại việc bé không đủ cân, hãy nhờ bác sĩ tư vấn.
Các bác sĩ sẽ làm gì với tình trạng trẻ sơ sinh không tăng cân?
Bác sĩ sẽ khám sức khỏe cho bé. Hỏi bố mẹ một vài câu hỏi để xác định xem có vấn đề gì với sự tăng trưởng của bé không, và nếu có thì nguyên nhân tiềm ẩn có thể là gì.
Bác sĩ sẽ xem xét nhiều yếu tố cùng với tốc độ tăng tưởng của bé để đánh giá xem tình trạng hiện tại của bé như thế nào.
Nếu bé đang đạt được đúng các cột mốc phát triển theo trình tự thời gian, trông trẻ sẽ khỏe mạnh vui vẻ. Trái lại nếu phát hiện ra trẻ phát triển bất thường, bác sĩ sẽ chuẩn đoán bé “không tăng cân” hoặc “không phát triển”.
Các tiêu chí bác sĩ sẽ sử dụng để đưa ra chuẩn đoán bao gồm:
- Trọng lượng của bé dưới phần trăm thứ 5 so với trọng lượng trên biểu đồ tăng trưởng.
- Nhẹ hơn 20% so với cân nặng lý tưởng với chiều cao của bé.
- Giảm từ 2% trở lên so với mức tăng trưởng trong lần kiểm tra trước đó.
Tình trạng không tăng cân có thể xảy ra với mọi đứa trẻ. Nhưng những trẻ sinh sớm có nguy cơ cao hơn những trẻ sinh đủ tháng. Nếu con bạn không tăng cân, điều quan trọng là phải tìm ra lý do tại sao.
Gợi ý của bác sĩ chuyên môn về vấn đề tăng cân của trẻ
Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc các xét nghiệm khác cũng như theo dõi lượng calo bé nạp vào trong một khoảng thời gian.
Các bác sĩ cũng có thể muốn xem bé bú mẹ hay bú bình để xem liệu hàm của bé có hoạt động bình thường hoặc bé có gặp vấn đề gì khi bú, mút không. Đôi khi vấn đề được xác định rất dễ dàng nhưng cũng có trường hợp cực kỳ phức tạp.
Trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ giới thiệu bố mẹ bé đến gặp bác sĩ chuyên khoa nhi về tiêu hóa, chuyên gia dinh dưỡng để đánh giá và điều trị. Đây có thể là một thời điểm khó khăn đối với các bậc phụ huynh. Bởi thật chẳng vui vẻ gì khi nghe bác sĩ chuẩn đoán con mình không phát triển.
Nhưng quan trọng là bố mẹ không được đổ lỗi cho chính mình. Đừng mặc cảm với cảm giác mình không phải là một người cha người mẹ tốt.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh không tăng cân
Có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn mà bác sĩ có thể phải mất hàng tháng để tìm ra. Cụ thể như nghiên cứu chế độ ăn uống, tiền sử sức khỏe, mức độ hoạt động của trẻ, nguyên nhân gây căng thẳng đối với bé, ...
Nhìn chung, nếu bé không phát triển đều, điều đó có nghĩa là bé không ăn uống tốt hoặc không hấp thụ chất dinh dưỡng đúng cách. Nguyên nhân có thể là do:
Các vấn đề về cho trẻ ăn:
- Trẻ có thể liên tục mệt mỏi và ngủ thiếp trước khi bé săn đủ sữa.
- Lực bú, hút của bé có thể yếu nếu bố mẹ đang cho bé ti hoặc bú bình, mặc dù điều này thường hiếm khi xảy ra nếu bé ti mẹ.
- Tình trạng hở hàm ếch sẽ gây cản trở quá trình bú của bé. Vấn đề này có thể khắc phục bằng cách cho bé bú những bình sữa hoặc núm vú được thiết kế đặc biệt.
- Bé mắc tật líu lưỡi cũng có thể khó ti, từ đó khó nhận được đủ dưỡng chất cần thiết. Điều này cũng có thể ảnh hưởng bú bình, mặc dù tình trạng này hiếm xảy ra.
- Nếu bé uống sữa công thức, việc pha sữa không chuẩn xác cũng có thể dẫn đến tình trạng bé không tăng cân.
- Mẹ đang cho con bú và gặp phải khó khăn trong quá trình cho con bú thì bé cũng có nguy cơ không ăn đủ. Ngoài ra cũng có thể do ngực của mẹ không sản xuất đủ sữa để cung cấp cho bé.
- Nếu mẹ bị đau hoặc căng thẳng, phản xạ sữa xuống sẽ không được kích hoạt, khiến bé không thể nhận được sữa sau. Nếu đây là một vấn đề mãn tính, nó có thể là nguyên nhân khiến bé không tăng cân.
- Một số trẻ được cho ăn theo một lích trình khắt khe, thay vì theo nhu cầu (bất cứ khi nào trẻ biểu hiện đói) có thể nhận được ít dinh dưỡng hơn mức cần thiết. Hầu hết các chuyên gia đều tin rằng tốt nhất hãy để bé ăn thử bất cứ khi nào bé muốn.
Các nguyên nhân phổ biến khác:
- Nếu bé bị bệnh, cơ thể bé có thể cần nhiều calo và chất dinh dưỡng hơn. Một số căn bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn của bé.
- Bé có thể bị các vấn đề về đường tiêu hóa mãn tính như tiêu chảy, trào ngược, bệnh celiac (không dung nạp gluten), hoặc không dung nạp sữa.
- Trong một số trường hợp hiếm, không tăng cân có thể do một vài vấn đề. Cụ thể như phổi, xơ nang, vấn đề về hệ thống thần kinh như bại não, hay vấn đề về nhiễm sắc thể, như hội chứng Down. Các bệnh tim, thiếu máu hoặc rối loạn chuyển hóa, rối loạn nội tiết, như thiếu hormone tăng trưởng.
Nếu đây là một trong những nguyên nhân khiến bé không tăng cân thì điều quan trọng là phải chẩn đoán. Từ đó có hướng điều trị sớm.
Bác sĩ điều trị như thế nào với tình trạng trẻ sơ sinh không tăng cân?
Một khi bác sĩ đã tìm ra nguyên nhân, bố mẹ bé có thể khắc phục bằng bất cứ phương pháp y khoa nào hoặc tăng lượng calo cho bé nếu cần.
Để con có lại được cân nặng khỏe mạnh, bố mẹ có thể bổ sung thêm sữa công thức. Hoặc đối với những bé đã bắt đầu ăn dặm, hãy cho bé ăn nhiều thức ăn giàu calo hơn.
Khi bé đã đủ tuổi, có thể lựa chọn các sản phẩm như phomai, sữa chua, bánh pudding, trứng, ...
Trong trường hợp nặng, bé không tăng cân có thể cần nhập viện. Bác sĩ sẽ truyền thức ăn qua đường tĩnh mạch và theo dõi tình trạng của bé chặt chẽ.
Làm sao để biết được bé đã bú đủ?
Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi, những điều dưới dây sẽ giúp mẹ ước đoán bé đã bú no nếu:
- Bé từ ướt 6-8 tã vải hoặc 5-6 bỉm giấy trong một ngày.
- Bé đi đại tiện một ngày một lần trong tháng đầu. Sau tháng đầu bé có thể đi đại tiện ít hơn, thậm chí cách ngày hoặc 2 ngày một lần.
- Khi cho bé bú, mẹ có thể nhìn thấy bé chuyển động hàm hoặc nghe thấy tiếng bé bú. Mẹ có thể nghe thấy tiếng bé nuốt nếu phòng yên tĩnh.
- Vú mẹ mềm hơn sau khi cho bé bú.
- Bé bú được 28ml mỗi ngày trong tháng đầu tiên. Sau đó tăng thêm khoảng 14-17ml cho đến 6 tháng, tăng 12ml mỗi ngày khi được từ 6 đến 9 tháng.
Nếu bé thường buồn ngủ trong khi bú, hãy tác động vào bé, ví dụ như bạn có thể:
- Nhẹ nhàng chạm vào chân bé.
- Cởi quần áo bé ra.
- Thay tã cho bé trước hoặc trong lúc bé ăn.
- Dựng thẳng người bé dậy khi chuyển bé từ bên ngực này sang ngực kia.
- Nếu bé không bú cạn cả hai bên bầu ngực, thì bạn hãy hút sạch sữa ra sau mỗi bé bú và trữ đông sữa, để duy trì lượng sữa được sản xuất ra.
Nhiều bậc phụ huynh luôn lắng con mình sẽ nhỏ con và thấp bé khi không tăng cân. Thực chất, điều đó phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản khiến trẻ tăng cân kém.
Nếu con của bạn bị bệnh trong thời gian dài thì có thể bé sẽ nhỏ con so với mặt bằng chung. Mặt khác, nếu vấn đề được giải quyết, bé hoàn toàn có thể bắt kịp các bạn nhỏ cùng lứa tuổi. Và bé sẽ sớm phát triển như trẻ khác trong một thời gian ngắn.
Theo Babycenter
Xem thêm:
- Cân nặng tối thiểu bé sơ sinh nằm ở vùng an toàn "khỏe mạnh"?
- Làm thế nào để bé sơ sinh tăng cân nhanh đạt chuẩn, không chậm lớn?
- Bảng chiều cao cân nặng của trẻ sơ sinh theo nghiên cứu của WHO
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!