Các chuyên gia cho rằng khen trẻ đúng cách hay sai cách sẽ có tác động rất nhiều tới tính cách của trẻ. Vì thế, ba mẹ rất cần tìm hiểu phương pháp sử dụng từ ngữ khi khen con.
Những câu nói tưởng khen trẻ đúng cách nhưng lại sai nghiêm trọng
Bày tỏ tình yêu với con cái của mình bằng những lời khen con thông minh, tài năng, tuyệt vời là điều bình thường. Mục đích của ba mẹ là giúp con tự tin và có thêm động lực, tuy nhiên khen con quá mức lại tạo ra những tác động ngược lại.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu rằng khen trẻ không đúng cách có thể khiến trẻ quá phụ thuộc vào ý kiến của người khác và ngần ngại đón nhận thử thách vì sợ thất bại. Còn khen con đúng cách lại có thể dạy trẻ về giá trị của nỗ lực và khuyến khích họ vượt qua những thời điểm khó khăn.
Những bí quyết để khen trẻ đúng cách
Tập trung vào nỗ lực của con thay vì kết quả cuối cùng
Đừng nói với con rằng “Con thật thông minh” hay “con là chuyên gia đọc sách/toán học/khoa học”. Tác hại của việc khen những phẩm chất như thông minh đó là trẻ sẽ dần tập trung mục tiêu sống vào nhãn “đứa trẻ thông minh”. Cuối cùng, trẻ sẽ không muốn đối mặt với những thử thách ví dụ như một bài toán khó hay xung phong trả lời câu hỏi ở trường vì chúng sợ thất bại, và mất đi danh hiệu “đứa trẻ thông minh”.
Tập trung khen nỗ lực chứ không phải là kết quả cuối cùng. “Không quan trọng thắng hay thua, điều quan trọng là bạn đã chơi trò chơi như thế nào?”. Nếu trẻ giành chiến thắng trong một trận bóng đá, thay vì tập trung khen kết quả, ba mẹ có thể khen vì con đã cống hiến cho trận đấu những khả năng tốt nhất của con.
Khen trẻ đúng cách là tập trung vào một điều cụ thể
Một lời khen cụ thể khiến con biết rằng ba mẹ thật sự dành chú ý cho con và đưa ra một ví dụ về cách ba mẹ muốn con hành xử. Nếu lần tới con bạn bình tĩnh hỏi xin phép được chơi món đồ chơi mà bạn bè hay anh chị bé đang chơi thay vì giành giựt, hãy khen trẻ về cách con xử lý tình huống để con biết rằng bạn có chú ý điều đó.
Thành thật khi khen trẻ
Đừng phóng đại – hầu hết mọi đứa trẻ đều biết chúng không phải là nghệ sĩ, vận động viên, hay học sinh xuất sắc nhất. Nếu con bạn đang gặp khó khăn – ví dụ như đang tập một bản nhạc mới – đừng khen giả tạo rằng “Mẹ thấy con đánh đàn rất hay”.
Thay vào đó hãy nói “Mẹ biết con đã cố gắng chơi tốt bài hát này”. Những đứa trẻ là chuyên gia trong việc phát hiện những lời khen giả tạo, và thay vì tự tin hơn, trẻ sẽ tự hỏi và nghi ngờ khả năng của mình.
Đừng để trẻ mong đợi được khen mỗi lần làm một việc gì đó
Bạn không cần tiết kiệm lời khen, nhưng cũng đừng khiến trẻ mong được khen cho mọi việc nhỏ. Nếu đây là lần đầu con tự dọn dẹp đồ chơi, bạn có thể khen con. Nhưng không cần khen mỗi lần con làm việc đó. Chỉ cần nói “Cảm ơn con đã giúp mẹ” để con biết bạn đánh giá cao hành động của con.
Gợi ý những lời khen trẻ đúng cách dành cho bố mẹ
Tình huống: Con vừa được điểm 10 bài kiểm tra chính tả
Đừng nói: “Con thật thông minh”
Hãy nói: “Con đã luyện tập kĩ càng và được điểm cao”
Tình huống: Con khoe với bạn bức tranh mới vẽ
Đừng nói: “Con là họa sĩ giỏi nhất mẹ biết”
Hãy nói: “Mẹ thích cách con sử dụng những màu sắc này. Mẹ biết con đã nỗ lực để vẽ bức tranh này”
Tình huống: Con trai bạn vừa giành chiến thắng một trận đá bóng
Đừng nói: “Con là một cầu thủ bóng đá tuyệt vời”
Hãy nói: “Có vẻ con rất thích bóng đá. Con đã luyện tập rất nhiều nên đã tiến bộ rất nhanh”
Tình huống: Con chia sẻ đồ chơi với bạn
Đừng nói: “Con thật ngoan”
Hãy nói: “Mẹ thích cách con chia sẻ đồ chơi với bạn”
Khen con đúng cách là chuyện tưởng nhỏ nhưng tác động lớn đến bé. Vì thế ba mẹ hãy học cách khen tinh tế và khéo léo để không tạo ra những ảnh hưởng xấu với con.
Xem thêm:
- Rèn cho con kỹ năng tự học
- Chúng ta có nên ca ngợi con cái không?
- Thay vì khen con “Giỏi lắm” – cha mẹ nên thay đổi cách khen ngợi, khuyến khích trẻ hiệu quả hơn!
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!