Tùy vào từng độ tuổi của trẻ mà bố mẹ có thể áp dụng các phương pháp dạy con tập nói đơn giản dưới đây để có được hiệu quả tốt nhất.
Dạy con tập nói ngay khi trẻ vừa chào đời cho đến 3 tháng tuổi
Khi bé chưa biết nói, bé sẽ giao tiếp với mẹ qua tiếng khóc. Mẹ có thể lắng nghe tiếng khóc của trẻ để biết bé đang muốn gì và đáp ứng cho con. Bé khóc có thể do đói, do tã ướt, do đòi bế. Khi lớn hơn chút xíu, bé có thể phát ra nhiều âm thanh ngộ nghĩnh khác, như ô, a… Lúc này mẹ hãy hát cho bé nghe và nói chuyện với bé càng nhiều càng tốt.
Khi con được 4-6 tháng tuổi
Giai đoạn này, trẻ bắt đầu bập bẹ và phát ra những âm thanh như baba, ma ma, ya ya… Khi bé được 6 tháng tuổi, bé có thể phản ứng khi mọi người gọi tên mình. Lúc này các bé thường rất muốn hóng chuyện.
Nhiều bé sẽ cố gắng hết sức để phát ra tiếng để giao tiếp với mọi người. Bé hay cố gắng sử dụng lưỡi, răng, vòm miệng và thanh quản của mình để giao tiếp. Những bước để dạy bé tập nói trong giai đoạn này bao gồm:
- Giao tiếp bằng mắt: Bế bé, dịu dàng nhìn vào mắt bé và trò chuyện về bất cứ chủ đề gì bạn muốn.
- Mỉm cười với bé khi đang nói chuyện
- Bắt chước lại tiếng bập bẹ ê a của bé
- Khuyến khích bé bắt chước âm thanh của bố mẹ bằng cách lặp đi lặp lại cho bé nghe và làm theo
Khi con được 7-12 tháng tuổi
Ở tháng này bé bắt đầu bập bẹ theo âm thanh mà bé nghe được và cố gắng bắt chước. Đây là giai đoạn tiền đề rất quan trọng khi bạn muốn dạy con tập nói sớm. Mẹ nên dành nhiều thời gian cho các hoạt động cho bé tiếp xúc với ngôn ngữ. Đơn cử gồm có đọc sách hoặc kể chuyện hay nói chuyện nhiều. Điều này giúp con phát triển khả năng ngôn ngữ của mình. Bạn có thể áp dụng những cách dạy con tập nói trong giai đoạn này bao gồm:
- Chơi cùng bé những trò chơi đơn giản kết hợp đọc thơ/ đồng dao có vần điệu. Ú òa chính là một trong những lựa chọn tuyệt vời cho giai đoạn này.
- Chơi trò soi gương. Mẹ hãy chỉ vào bóng của bé và mẹ trong gương để trẻ chú ý. Sau đó mẹ hãy giới thiệu cho bé tên của mình và tên mẹ.
- Chơi trò giới thiệu tên đồ vật, con vật trong nhà
Khi con được 13-18 tháng tuổi
Lúc này bé đã biết nói một hay nhiều từ ngữ ghép lại thành câu. Bé cũng rất hăng hái trong việc giao tiếp với mọi người xung quanh. Bé đã biết ý nghĩa của từ ngữ. Thậm chí nhiều bé đã biết dùng từ chính xác trong các tình huống. Bé cũng biết lên xuống giọng tùy vào ngữ cảnh. Những bước để dạy bé tập nói trong giai đoạn này bao gồm:
- Tập ngôn ngữ cử chỉ. Khi mẹ không muốn bé làm gì, hãy nói “không không” kèm theo động tác lắc đầu. Khi mẹ nói “bye bye” hãy kèm theo vẫy bàn tay. Như thế sẽ giúp bé học các ngữ nghĩa đi cùng cử chỉ.
- Dạy bé các từ đơn. Những từ đầu tiên mà con nói thường là danh từ chỉ người, con vật, đồ vật. Đây là những thứ mà bé thường tiếp xúc hằng ngày nhất. Các từ có thể là ba, mẹ, bà, ghế, bàn, chó, gà, hoa, sữa…
- Dạy bé các từ chỉ trạng thái. Bé có thể học được thế nào là đau, ngứa, nóng, lạnh…
- Dạy bé về màu sắc. Từ 18 tháng, mẹ có thể chỉ cho bé về sự khác nhau của màu sắc.
- Dạy bé về các bộ phận cơ thể. Đây là lứa tuổi bé tự khám phá bản thân rất nhiều. Mẹ có thể dạy con phân biệt đầu, mắt, cổ, mũi, miệng…
Khi bé từ 19-24 tháng tuổi
Lúc này vốn từ vựng của bé đã nhiều lên. Bé có thể nói khoảng 50 từ, khả năng hiểu ngôn ngữ của bé cũng phát triển. Các con thường lắng nghe, chú ý để học hỏi từ mới mỗi ngày từ những người xung quanh. Một số bé biết nói sớm có thể đã nói được các từ 2, 3 âm tiết như ba ơi, mẹ ơi, cô ơi… Tuy nhiên lúc này, bé chưa biết sắp xếp từ cho đúng. Ví dụ như “mẹ ẵm ơi” thay vì “mẹ ơi ẵm”. Vì vậy, mẹ cần dạy bé chỉnh sửa cho đúng.
Những bước dạy bé tập nói thích hợp cho giai đoạn này
- Dạy bé về các hoạt động. Tuổi này, bé thích bắt chước các hoạt động của bố mẹ và thích “giúp đỡ”. Mẹ có thể giao cho bé các nhiệm vụ nhỏ như “cất đồ chơi”, tự “uống nước”, tự “măm măm”. Mỗi khi bé có một hoạt động nào, bạn hãy lặp đi lặp lại từ ngữ để bé ghi nhớ.
- Dạy bé bài hát ngắn. Tùy theo nhịp phát triển riêng, bé có thể hát được các bài hát thiếu nhi đơn giản.
Từ 25-36 tháng tuổi
Giai đoạn này bé bắt đầu nói rành rọt. Nhiều bé biết cách xưng hô, biết xưng con và gọi ba mẹ. Đây là giai đoạn vốn từ vựng của bé tăng lên đáng kể. Thậm chí, bé có thể ghép từ thành những câu đơn giản để nói chuyện với mọi người. Bé có thể nói ra mong muốn của mình. Bé bắt đầu thắc mắc, bình luận, lý lẽ hết sức ngộ nghĩnh. Một số gợi ý về việc dạy bé tập nói trong giai đoạn này:
- Dạy bé nói đầy đủ tên của mình
- Hỏi bé về số lượng, màu sắc, tên con vật, đồ vật
- Hỏi bé những câu hỏi mở. Thay vì hỏi những câu hỏi có – không, bạn hãy đặt những câu hỏi buộc bé phải suy nghĩ. Bạn có hãy hỏi con “đây là cái gì vậy”, “con gà màu gì nhỉ”, “chú kiến đi đâu”.
- Chơi trò giả bộ, đóng giả. Trò chơi này cực kỳ hữu ích trong việc phát triển khả năng tư duy và ngôn ngữ của bé.
Lời kết
Dạy con tập nói thực tế không hề khó khăn và phức tạp như các mẹ vẫn tưởng. Hy vọng với những phương pháp trên đây, mẹ có thể dạy con tập nói hiệu quả và khai thác tối đa giai đoạn phát triển vàng của trẻ. Chúc bạn thành công!
Xem thêm
- Dạy con học nói – những điều bố mẹ NÊN và KHÔNG NÊN làm
- Cách dạy bé tập nói bằng hình ảnh vô cùng hiệu quả
- Trẻ 3 tuổi chậm nói, ba mẹ nên làm gì để giúp con?
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!