Viêm tai giữa là một trong số những căn bệnh khiến màng nhĩ của trẻ bị viêm nhiễm. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm tai giữa nhé.
Viêm tai giữa là gì?
Bệnh còn được gọi với cái tên khác là nhiễm trùng tai giữa. Đây là căn bệnh phổ biến nhất trong những bệnh lý về tai và được xếp vào nhóm bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trên. Bệnh này thường đi kèm với các triệu chứng phồng màng nhĩ, giảm thính lực và có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được chữa trị kịp thời. Bệnh thường xảy ra nhiều hơn ở trẻ em vì vậy các mẹ cần hết sức chú ý.
Theo thống kê, tại Việt Nam có khoảng 12% dân số bị viêm tai giữa, trong đó có tới 80% bệnh nhân là trẻ em dưới 5 tuổi do sức đề kháng và cấu tạo của tai chưa hoàn thiện. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông. Các bác sĩ nhận thấy bé trai dễ bị nhiễm trùng tai hơn bé gái nhưng vẫn chưa có giả thuyết nào giải thích cho hiện tượng này. Có một số trường hợp bệnh viêm tai giữa sẽ tự khỏi mà không cần uống thuốc. Tuy nhiên, khi cơn đau nhức vùng tai kéo dài trên 2 ngày và kèm theo dấu hiệu bị sốt thì cần phải đưa trẻ đi kiểm tra ngay.
Nguyên nhân của bệnh viêm tai giữa
Cấu tạo của tai được chia làm ba phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong tai có một ống nối tai giữa với cổ họng, được gọi là vòi nhĩ hay ống eustachian. Vòi nhĩ có chức năng cân bằng áp suất giữa tai giữa và bên ngoài, giúp ngăn ngừa vi khuẩn đi ngược từ họng lên tai giữa và dẫn đến lưu dịch tiết ở tai giữa. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vòi nhĩ ngắn hơn, rộng hơn và nằm ngang hơn so với người trưởng thành. Do đó, chất lỏng từ cổ họng và tai ngoài có chứa vi khuẩn dễ dàng đi qua ống vào tai giữa.
Đặc biệt khi trẻ bị viêm đường hô hấp trên, vòi nhĩ rất dễ bị tắc nghẽn hoặc viêm làm cho các chất dịch tiết ra bị tắc nghẽn tại đó. Nơi này sẽ là địa điểm lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, dẫn đến hiện tượng sưng mủ rồi sau đó là nhiễm trùng. Khi nhiễm trùng xảy ra, vòi nhĩ bị sưng mủ và tạo áp lực lên màng nhĩ khiến màng nhĩ bị phồng lên, thậm chí bị rách do áp lực gia tăng. Hiện tượng nhiễm trùng này khiến trẻ bị sốt do cơ thể cố gắng kháng lại vi khuẩn gây bệnh.
Triệu chứng của viêm tai giữa
Tuy không rõ ràng nhưng bệnh viêm tai giữa ở trẻ nhỏ thường biểu hiện qua một số triệu chứng sau:
- Sốt, thường là sốt cao 39-40oC, quấy khóc nhiều, bỏ bú, kém ăn, nôn trớ, co giật…
- Nếu là trẻ lớn, sẽ kêu đau tai, còn trẻ nhỏ chỉ biết tỏ ra rất bứt rứt, khó chịu và thường khóc khi được đặt nằm xuống do áp lực gia tăng ở tai khi bé nằm khiến bé thấy đau.
- Mất thăng bằng, hay nghiêng đầu sang một bên
- Không hoặc ít phản ứng với âm thanh
- Bé vừa bị cảm lạnh vừa bị ghèn ở mắt
- Rối loạn tiêu hóa: trẻ đi ngoài lỏng, nhiều lần, xuất hiện gần như đồng thời với triệu chứng sốt.
Tóm lại khi bé bị sốt không rõ nguyên nhân, hoặc bị tiêu chảy và nôn… đều phải được khám kỹ càng về tai mũi họng để có thể được phát hiện sớm bệnh viêm tai giữa.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, vài ngày sau (2-3 ngày) bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn vỡ mủ do màng tai chịu áp lực quá lớn dẫn đến bị thủng, mủ tự chảy ra ngoài qua lỗ tai với các biểu hiện sau:
- Trẻ đỡ sốt, bớt quấy khóc, ăn được, ngủ được
- Hết rối loạn tiêu hóa, đi ngoài trở lại bình thường
- Không kêu đau tai nữa
Lúc này, các bà mẹ tưởng chừng như bệnh đã hết nhưng thực ra viêm tai giữa đã bắt đầu chuyển sang giai đoạn mãn tính, với 1 dấu hiệu rất quan trọng: chảy mủ tai.
Nếu vẫn không được điều trị bệnh sẽ diễn biến thành viêm tai giữa mãn tính hoặc viêm tai – xương chũm mãn tính, dẫn đến rất nhiều hậu quả xấu sau này cho trẻ như khiếm thính, chậm nói, cùng với nguy cơ biến chứng có thể xảy ra vào bất kỳ lúc nào như viêm xương chũm, xuất ngoại mủ, viêm màng não và nguy hiểm nhất là áp xe não dẫn đến tử vong.
Cách điều trị viêm tai giữa ở trẻ em
Hầu hết các trường hợp viêm tai giữa ở trẻ em đều có thể tự khỏi trong ba hoặc bốn ngày ngay cả khi có hoặc không có dùng kháng sinh. Nếu trẻ không khỏe và tình trạng nhiễm trùng không phải là do virus gây ra, bác sĩ có thể cho thuốc kháng sinh. Mẹ có thể cho bé dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo đúng liều lượng chỉ dẫn nếu bé 3 tháng tuổi hoặc lớn hơn. Các thuốc này sẽ giúp giảm đau và hạ sốt.
Hãy cho bé bú sữa mẹ nhiều hơn và thường xuyên hơn để tránh mất nước do sốt. Nếu bé đang bú sữa ngoài hoặc ăn dặm, các mẹ nên cho bé uống thêm nước. Ngoài ra, bạn nên dùng một chiếc gối mềm kê đầu cho bé khi bé ngủ nhằm hạn chế dịch từ họng tràn vào vòi nhĩ.
Bạn nên đưa bé đến bác sĩ nếu:
- Trẻ nhỏ hơn 3 tháng tuổi
- Các triệu chứng nhiễm trùng nặng lên sau 24 giờ
- Bé tỏ ra rất đau, quấy khóc liên tục
- Có dịch chảy ra từ tai của bé
- Cả hai tai của bé đều bị nhiễm trùng
Ngoài ra, khi tai bị lấp đầy bởi chất lỏng dày, keo tai có thể hình thành. Nếu kháng sinh không thể làm sạch mủ, bác sĩ sẽ tiến hành một cuộc tiểu phẫu. Bác sĩ sẽ khoét một lỗ nhỏ và đưa một ống gọi là grommet vào tai để hút chất lỏng. Trong một số trường hợp, trẻ cần phải được tiêm kháng sinh mạnh.
Hoặc đôi khi, tai bị lấp đầy bởi ráy tai, làm suy giảm thính lực của trẻ. Bác sĩ sẽ làm ẩm ráy tai và lấy ráy tai ra ngoài.
Cách phòng tránh
Đọc đến đây, các mẹ đã biết được phương thức và các yếu tố tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công đôi tai của bé rồi phải không nào. Sau đây là một số hướng dẫn nhằm giúp chất dịch nhiễm khuẩn không xâm nhập khu vực phía sau màng nhĩ của bé, tránh cho trẻ bị viêm tai giữa:
- Cho bé bú mẹ: sữa mẹ cung cấp và tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên cho bé. Hoặc nếu mẹ cho bé bú bình, hãy giữ tư thế bú thẳng đứng (tạo thành góc nghiêng ít nhất 30 độ).
- Không để bé lại gần các chất có khả năng kích ứng tạo ra dịch nhầy trong hốc mũi và tai giữa của bé.
- Hạn chế cho bé ngậm núm vú giả khi ngủ ban đêm, nhất là với bé từ 6 tháng trở lên.
- Tăng cường khả năng miễn dịch cho bé bằng cách cho bé ăn nhiều trái cây, rau củ quả và kết hợp với thịt, cá, trứng.
- Chăm cho bé mau lớn và tăng cân tốt. Khi bé lớn lên, vòi nhĩ sẽ ngày càng dài hơn, hẹp lại và nghiêng hơn. Điều này sẽ cản trở vi khuẩn và dịch nhầy tấn công vào tai giữa của bé.
Trên đây là một vài bí quyết phòng bệnh và hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa giúp các mẹ biết cách phòng bệnh cho trẻ tốt hơn hoặc chăm con tốt hơn khi con bệnh. Viêm tai giữa ở trẻ hoàn toàn có thể điều trị bằng các biện pháp đơn giản ở nhà mà không sử dụng đến các loại thuốc kháng sinh. Điều quan trọng chính là nhận diện chính xác các triệu chứng, mẹ nhé!
Xem thêm:
- Những câu hỏi thường gặp về bệnh tai – mũi – họng ở trẻ
- Bệnh Viêm Gan B – Theo dõi trẻ khi có các dấu hiệu này!
- Địa chỉ bệnh viện tai mũi họng ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!