Nổi loạn tuổi dậy thì khiến trẻ có thái độ bất cần, mặt lúc nào cũng câng lên, lầm lầm lì lì, nhuộm tóc đủ màu, đeo khoen tai chằng chịt, mở nhạc thật lớn. Vài cô cậu quyết định chẳng thà bị cha mẹ la mắng còn hơn là không được ngó ngàng. Đây là những nội dung trong bài viết này:
- Nổi loạn tuổi dậy thì, cha mẹ nên là một sự cân bằng cho con
- Ai cũng phải tuân thủ nguyên tắc tự do có giới hạn
- Cha mẹ không cá nhân hóa cảm giác, chỉ trích cá nhân khi con nổi loạn tuổi dậy thì
- Con được quyền thể hiện sự thất vọng và đó là cách tốt nhất để cho con bộc lộ cảm xúc
Nổi loạn tuổi dậy thì, cha mẹ nên là một sự cân bằng cho con
Cha mẹ của một thiếu niên hoặc trẻ vị thành niên, có thể sợ rằng mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn. Như chúng ta đã biết, những đứa trẻ trong độ tuổi đó có thể rất ủ rũ, lì lợm, dở chứng và bướng bỉnh. Và chính cha mẹ sẽ là cán cân để cân bằng con trong thời niên thiếu này.
Vì vậy, nó rất quan trọng để cho phép quá trình nổi loạn tuổi dậy thì được diễn ra một cách tự nhiên (vì đó là một phần của sự phát triển của trẻ em thành người lớn), nhưng nó cũng rất quan trọng để xác định và thách thức bất kỳ hành vi trẻ em thực sự thiếu tôn trọng, gây tổn thương, thô lỗ hoặc hạ thấp người khác. Con bạn phải trải qua thời kỳ nổi loạn của tuổi teen dưới cán cân của cha mẹ để cân bằng chúng, để cho chúng được bùng nổ một cách tự nhiện nhất theo thời kỳ phát triển của chúng, nhưng vẫn trong giới hạn mà cha mẹ đã vạch ra.
Theo Bác sĩ Lâm Xuân Điền – Giám đốc Bệnh viện Sức khỏe tâm thần TP.HCM, trẻ trong độ tuổi vị thành niên được xem là nhóm “người lớn không ra người lớn, trẻ em không ra trẻ em”. Bản thân trẻ có nhiều điều mâu thuẫn nhau, vẫn chưa hiểu rõ bản thân và dễ sa đà vào những thói quen xấu hay có suy nghĩ lệch lạc. Có em sẽ có tính thích thể hiện, chứng tỏ bản lĩnh ngược lại có trẻ sợ bị cô lập, tẩy chay vì không đi theo phong cách nổi loạn, khác biệt của số đông.
TS Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch Hội khoa học Tâm lý Giáo dục Hà Nội thì có chia sẻ về việc trẻ tuổi dậy thì khao khát được chứng tỏ sự độc lập, thể hiện cái tôi của mình. Chính vì vậy mà cha mẹ cần quan tâm nhiều hơn để hiểu và thông cảm cho sự nổi loạn của con.
(Nguồn ảnh: Unsplash)
Ai cũng phải tuân thủ nguyên tắc tự do có giới hạn
Tôn trọng, không tôn trọng và tuân thủ thường là những vấn đề trở nên vướng mắc giữa cha mẹ và con cái. Cha mẹ có quyền mong đợi sự tuân thủ của tất cả những đứa trẻ đang sống trong nhà của chúng ngay cả khi đứa trẻ đó 22 tuổi.
Thông thường, sự bùng nổ được gây ra bởi một nhu cầu chính đáng của thanh thiếu niên để trở nên độc lập hơn khi trẻ lớn lên. Đây chính xác là nơi cha mẹ và thanh thiếu niên xảy ra xung đột: cha mẹ muốn tuân thủ nguyên tắc và thanh thiếu niên muốn độc lập, muốn tự do, muốn chủ quyền.
(Nguồn ảnh: Prudential)
Cha mẹ không cá nhân hóa cảm giác, chỉ trích cá nhân khi con nổi loạn tuổi dậy thì
Khi đứa trẻ tuổi dậy thì không tuân thủ, cha mẹ cảm thấy không được tôn trọng. Và sau đó cha mẹ phạm sai lầm cá nhân hóa cảm giác đó.
Tôi nghĩ rằng trẻ ở độ tuổi dậy thì phải học cách giải quyết vấn đề tuân thủ theo những cách lành mạnh. Nhưng cha mẹ cũng cần phải hiểu rằng nhiều lần, đứa con của họ có những hành động nổi loạn nhỏ xuất phát từ việc chúng muốn tự lập. Nói cách khác, sự nổi loạn, rối loạn tâm lý tuổi dậy thì của họ không liên quan gì đến sự thiếu tôn trọng.
Một trong những sai lầm lớn nhất mà cha mẹ có thể mắc phải là cá nhân hóa và kết tội cho những hành vi cá nhân của con mình. Sự thật là, bạn teen nhà hàng xóm bên cạnh đang làm điều tương tự với bố mẹ anh ấy, và các trẻ tuổi teen trong họ hàng của gia đình cũng đang làm điều tương tự với bố mẹ mình. Nó chỉ là những gì thanh thiếu niên ở độ tuổi teen làm và ứng xử như thế. Vai trò của cha mẹ là chỉ xử lý hành vi của con một cách khách quan nhất có thể.
Khi cha mẹ không có cách hiệu quả để đối phó với những điều này, cha mẹ có thể cảm thấy mất kiểm soát và sợ hãi. Cha mẹ thường phản ứng thái quá hoặc phản ứng quá mức với tình huống con nổi loạn tuổi dậy thì.
Khi phản ứng thái quá, cha mẹ trở nên quá cứng nhắc. Và khi phản ứng thái quá, trẻ sẽ càng phớt lờ hành vi đó hoặc xem đó là hành vi thách thức để chống lại cha mẹ. Dù bằng cách nào, nó cũng không giúp con học cách quản lý suy nghĩ hoặc cảm xúc của mình hiệu quả hơn và nó không giúp con bạn tôn trọng hơn.
(Nguồn ảnh: Prudential)
Con được quyền thể hiện sự thất vọng và đó là cách tốt nhất để cho con bộc lộ cảm xúc
Cá nhân tôi nghĩ rằng trẻ em cần có khả năng bày tỏ sự thất vọng về việc sống trong một gia đình và tuân theo các quy tắc của riêng con. Vì vậy, đừng ngăn cấm con khi con bày tỏ thái độ, nói ra suy nghĩ (nó có thể không đúng và lệch lạc, nhưng hãy tôn trọng ý kiến của con trước, và không tấn công vào những suy nghĩ đó của con). Rốt cuộc, thanh thiếu niên cần học cách kiểm soát cảm xúc và ý kiến của riêng mình, và con phải có một nơi an toàn để có thể bày tỏ sự thất vọng của mình. Đôi khi bạn sẽ thấy con làm điều này theo những cách rất non nớt.
Có một số cha mẹ đã dùng những kỷ luật nghiêm khắc để ngăn cản việc này, kết quả làm con càng lầm lì và không bày tỏ hay tương tác với cha mẹ nữa. Vì mọi lời nói ra bị chê bai, bị la mắng, trong khi cái con cần là người đồng cảm trước, rồi mới là người hướng dẫn. Con không cần một người la mắng con và ngăn cấm mọi suy nghĩ của con đang bùng nổ.
Nếu trẻ thành niên đang dậy thì vẫn học bình thường, ăn ngủ bình thường, các hoạt động vui chơi lành mạnh, chỉ những lúc bốc đồng, nổi loạn thì sự nổi loạn tuổi dậy thì đó là điều bình thường không có gì đáng lo ngại đâu cha mẹ.
Nguồn thông tin:
- Empoweringparent
- Hội chứng nổi loạn, đua đòi ở tuổi mới lớn – Prudential.com.vn
Xem thêm:
- Hành vi tuổi teen – đâu là ranh giới cha mẹ nên bỏ qua và không nên bỏ qua!
- Thấu hiểu con tuổi teen: Dễ hay khó?
- Dấu hiệu dậy thì ở các bé gái mười hai – tuổi tweens nổi loạn!
Vào ngay Fanpage của the Asianparent Vietnam để cùng thảo luận và cập nhật thông tin cùng các cha mẹ khác!