Nhận thức giới tính về con trai và con gái là gì? Có lẽ, nhiều bậc cha mẹ sẽ thấy bất ngờ về sự khác biệt giữa giới tính sinh học (sex) và giới tính xã hội (gender) gọi tắt là giới. Giới tính sinh học của một người được xác định bởi nhiều yếu tố. Chẳng hạn như: nhiễm sắc thể quy định giới tính, hormone, bộ phận sinh dục,… Theo một phương diện khác, giới đề cập đến nhận thức giới tính của mỗi người về việc họ là nam hay nữ. Nó không liên quan đến các yếu tố sinh học kể trên. Giới được thể hiện thông qua các yếu tố hành vi ảnh hưởng từ gia đình, nền giáo dục. Tương tự như cách ứng xử và thuộc tính của nam, nữ được phản ánh trong môi trường và nền văn hóa.
Bản dạng giới trong việc nhận thức giới tính thường giống với giới tính sinh học của chúng ta. Đứa trẻ có thể tự cảm nhận về giới tính của mình từ khi mới hai ba tuổi.
1. Hình mẫu nam và nữ
1.1. Trẻ có xu hướng học theo những hình mẫu ở xung quanh chúng
Trẻ em thường hướng sự chú ý đến những người xuất hiện trong cuộc sống của chúng. Đồng thời, trẻ sẽ phát triển kỳ vọng về bản thân dựa trên các quan sát khi còn nhỏ. Mặc dù vậy, trẻ có thể học theo thói quen xấu của người lớn dẫn đến những hệ quả khó lường.
Diane Ruble, một giáo sư tâm lý học danh dự tại Đại học New York đã đưa ra một ví dụ khá hay. Nó mô tả về một cậu bé có mẹ thích uống cà phê và bố thích uống trà. Cậu nghĩ rằng mình đã tìm ra được quy luật liên quan giới tính và hành vi của nam/nữ. Tình cờ, thật bất ngờ một ngày cậu bắt gặp người đàn ông bên một tách cà phê. Điều đó làm cho mọi suy nghĩ trước đây của cậu bị phá vỡ hoàn toàn.
1.2. Hướng trẻ có cái nhìn tích cực và đa chiều về giới tính
Bài học ở đây là gì? Đó là ghi nhớ rằng con bạn vẫn luôn để ý đến những thứ diễn ra ở xung quanh. Nếu bạn muốn con hiểu việc một người đàn ông có thể nấu ăn là điều bình thường. Tốt nhất, nên cho bé thấy điều đó. Tương tự, bạn nên giải thích cho con về những thay đổi trong quan điểm nhận thức giới tính. Ví dụ, sự phổ biến của hoa tai cho nam giới và hình xăm cho phụ nữ ngày nay. Ngoài ra, bạn nên tìm thêm các phương pháp giáo dục giới tính cho con. Nhờ đó, giúp bé thấy mặt khác của những thứ xung quanh.
Bạn cũng có thể tìm kiếm thêm các sách, chương trình TV, phim ảnh về nam/nữ trong những vai trò khác nhau. Ví dụ, nói về một nam y tá hay nữ cảnh sát với những điều tích cực về họ: “Có lẽ chú ấy quyết định theo học trường điều dưỡng vì chú thích chăm sóc cho mọi người”. Hoặc khéo léo giải thích: “ Cô ấy đang bảo vệ thành phố của chúng ta khỏi sự tấn công của tội phạm”.
2. Sự nhận diện giới: Những quy tắc của bé trai và bé gái
Khi ở độ tuổi mẫu giáo, trẻ đã nhận biết được sự khác nhau giữa quần áo bé trai và bé gái. Chúng cảm thấy ngần ngại khi vượt qua ranh giới đó. Chẳng hạn, các bé gái luôn nhận các lời khen về bộ váy chúng mặc khi còn nhỏ. Vì vậy, không có gì lạ khi bé cứ đòi mặc một chiếc đầm công chúa trong chuyến đi cắm trại. Người ta gọi đó là hội chứng Pink Frilly Dress (viết tắt là PFD). Đơn giản là các bé muốn thể hiện sự nữ tính giống như những bé gái khác xung quanh.
Theo giáo sư Ruble, trong những năm đầu đời, trẻ thường có những suy nghĩ khá cứng nhắc. Nguyên nhân là do trẻ đã xác định được giới của mình. Chúng sẽ hành xử theo cách riêng phù hợp với nhóm giới tính. Khi trẻ từ 5, 6 tuổi, chúng bắt đầu trở nên cởi mở hơn. Trẻ nhận ra rằng cả hai giới tính đều có thể làm hầu hết mọi thứ.
3. Cách thể hiện cảm xúc của con trai và con gái
Có một quy luật về những cục u và vết bầm tím như sau: Các bé gái luôn nhận được sự đồng cảm, an ủi từ người lớn. Trong khi đó, các bé trai cần phải tự chịu đựng và đương đầu với nó. Nhiều bậc cha mẹ ngày nay luôn muốn khuyến khích việc con cái thể hiện cảm xúc của mình. Song, thực tế không dễ để thay đổi về cách bạn nghĩ nếu đó không phải điều bạn đã từng làm. Cách thể hiện cảm xúc ra bên ngoài của trẻ có liên quan đến sự nhận thức giới tính của bản thân.
Bé trai và bé gái luôn có những cách bộc lộ cảm xúc không giống nhau
Ngoài ra, cha mẹ cũng không thể kiểm soát hết được những gì con bạn gặp phải ở bên ngoài. Việc luôn nhận được sự kỳ vọng lớn của cha mẹ và ngăn cản các bé trai thể hiện cảm xúc thực sự tai hại. Điều đó sẽ khiến các bé cảm thấy ngột ngạt, gây ảnh hưởng đến tâm lý của chúng khi trưởng thành.
Nếu bạn muốn con tự do thoải mái trong việc bộc lộ cảm xúc thì hãy cho bé cảm nhận được sự quan tâm và lắng nghe chân thành đến từ mình.
4. Những định kiến về giới trên các chương trình truyền hình
4.1. Định kiến về giới tính xuất hiện trên truyền hình
Theo Mary Margaret Reagan-Montiel, quản lý chương trình thiếu nhi có trụ sở tại Minneapolis, những đứa trẻ luôn tìm kiếm manh mối về giới tính qua các chương trình, video, phim ảnh,… mà chúng xem. Một vài nhân vật mang đến những hình mẫu tích cực cho trẻ. Ví dụ như: nhà thám hiểm gan dạ Dora và người anh họ Diego,… Tuy nhiên, có các chương trình chỉ tập trung vào việc gây cười và tạo nên những định kiến về giới tính .
Các chương trình quảng cáo thường có xu hướng củng cố định kiến về giới. Những chương trình quảng cáo thể thao thường hướng đến đối tượng khán giả nam. Trong khi đó, quảng cáo về sản phẩm vệ sinh và ăn kiêng thường hướng đối tượng nữ. Nếu để ý, bạn sẽ thấy phụ nữ thường xuất hiện trong những quảng cáo với hình tượng đẹp và quyến rũ.
4.2. Cha mẹ có nên kiểm soát việc trẻ xem tivi?
Cha mẹ không nhất thiết phải cấm hoàn toàn việc trẻ ngồi xem chương trình truyền hình. Mặc dù vậy, bạn cần kiểm tra nội dung của chúng trước khi cho trẻ xem.Hoặc có thể cùng với con xem tivi để cùng trò chuyện, giải thích cho trẻ những điều bổ ích. Từ đó, trẻ nhỏ có thể mở rộng nhận thức tốt hơn. Tốt nhấ cha mẹ nên thu xếp thời gian để nói chuyện với con về giới tính một cách nhẹ nhàng, cởi mở.
5. Vai trò quan trọng của người làm cha mẹ
5.1. Ảnh hưởng của cha mẹ tới quan điểm giới tính của trẻ
Để đảm bảo con yêu luôn khỏe mạnh, bạn nên quan tâm đến vấn đề nhận thức giới tính ở trẻ. Bất cứ một suy nghĩ hay hành động nhỏ nào của người lớn, đều có thể tạo nên sự ảnh hưởng lớn trong quan điểm của trẻ về giới tính. Đó có thể là một chặng đường dài và gian nan. Không dễ để tạo nên được sự kỳ vọng và hệ thống các tiêu chuẩn cho cả bé trai, bé gái. Cha mẹ cũng cần cân nhắc đến vấn đề phân công công việc không liên quan đến giới tính.
Thỉnh thoảng, bạn có thể để cho các bé hoán đổi công việc cho nhau. Đừng quá ngạc nhiên nếu thái độ của bé không giống những gì bạn nghĩ. Ngay cả khi, bạn cố gắng tạo nên một bầu không khí bình đẳng ngay tại nhà, bé vẫn có thể cảm nhận được ranh giới giữa bé trai và bé gái.
Không cần lo lắng đâu nhé. Đó chỉ là một giai đoạn hết sức bình thường. Vì trẻ nhỏ thường có nhu cầu muốn người lớn hiểu về thế giới của mình. Nhưng, chúng lại thiếu đi sự cởi mở và cảm nhận thế giới thật đơn giản.
Cha mẹ cần quan tâm tới vấn đề nhận thức giới tính ở trẻ nhỏ
5.2. Hãy quan tâm và khuyến khích tiềm năng ở trẻ
Con gái bạn cứ khăng khăng phải mặc một chiếc váy xòe ra đường vào mùa đông lạnh giá. Vậy bạn phải làm sao? Cực đơn giản, bạn có thể chọn cho bé một chiếc quần legging ấm áp mặc bên trong. Đồng thời, cũng đừng tỏ ra hoảng hốt nếu con trai mình muốn chơi cùng búp bê. Thực hành việc chăm sóc giúp bé biết cách quan tâm tới những người xung quanh hơn. Đến một lúc nào đó, bé sẽ được nghe ai đó nói búp bê là món đồ chơi dành cho con gái. Từ đó, tự mình quyết định xem có muốn tiếp tục chơi búp bê nữa hay không.
Khi bé lớn lên, cha mẹ hãy khuyến khích phát triển tất cả sở thích, tiềm năng của chúng. Ngay cả trong trường hợp, nó nằm ngoài những tiêu chuẩn về giới tính truyền thống. Có gì sai khi một cô gái muốn chơi bóng đá hay một cậu bé muốn tham gia lớp học nhảy?
Hãy để bé có cơ hội khám phá tất cả những gì chúng muốn và cho là đúng.
6. Trẻ em chuyển giới – giới tính khi sinh ra không giống với con người thật
Đôi khi, cha mẹ thường lo lắng trước việc con gái của họ thích chơi bóng đá hơn chơi với búp bê. Tương tự giống như việc cậu con trai muốn được trang điểm. Đối với trẻ nhỏ, đó chỉ như một một trò chơi thông thường. Hầu hết trẻ em xác định bản thân chúng giống với giới tính khi sinh.
Song, thực tế vẫn có những đứa trẻ tự nhận thức được giới tính của mình không giống với giới tính ban đầu. Chúng bắt đầu cảm thấy không hạnh phúc về giới tính sinh ra. Thậm chí, khẳng định mình thực sự là người khác giới. Điều này có thể khiến cho trẻ phải đối mặt bởi sự cô lập của bạn bè, xã hội. Những áp lực vô hình ấy có thể giết chết tâm hồn thơ ngây của chúng.
Rối loạn định dạng giới hiếm khi xảy ra. Nếu con bạn rơi vào trong trường hợp này tốt nhất hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia tâm lý. Bên cạnh đó, trẻ cần được điều trị tâm lý theo 1 phác đồ khoa học. Việc làm này sẽ giúp định hình tư duy, suy nghĩ khi chúng trưởng thành.
Xem thêm: