Phát triển ngôn ngữ là quá trình bắt đầu từ khi sinh ra. Khi được 2 tuổi, hầu hết các bé có vốn từ vựng lớn và có thể ghép các từ lại với nhau để thể hiện ý của mình. Mẹ hãy tìm hiểu quá trình này diễn ra thế nào và học bí quyết dạy bé tập nói nhé.
Dạy bé tập nói từ sơ sinh đến 3 tháng
Em bé có thể lắng nghe giọng của cả gia đình. Bé có gắng tạo ra những âm thanh giống như bạn tạo ra. Bạn có thể dạy bé tập nói bằng những việc sau:
- Hát cho bé nghe. Bạn có thể làm điều này cả trước khi bé sinh ra.
- Nói chuyện với bé. Bé không hiểu lời nói, nhưng sẽ thích giọng nói và nụ cười của bạn.
- Có thời gian cho bé yên tĩnh bập bẹ và chơi đùa mà không có tiếng động nào khác.
Từ 3 đến 6 tháng
Em bé đang học cách mọi người nói chuyện với nhau. Bạn có thể giúp bé tập nói bằng cách:
- Giữ em bé ở gần để bé nhìn vào mắt bạn.
- Nói chuyện và mỉm cười với bé.
- Khi bé bập bẹ nói, ba mẹ bắt chước những âm thanh của bé.
- Nếu bé cố gắng tạo ra âm thanh giống bạn, hãy nói lại từ bé đang bắt chước.
Từ 6 đến 9 tháng
Em bé chơi với các âm thanh để tập nói. Ví dụ như lười nói, tiếng gọi mẹ, gọi ba. Em bé mỉm cười khi nghe một giọng nói vui vẻ. Bé khóc hoặc không vui khi nghe giọng tức giận. Bạn có thể giúp bé hiểu các từ ngữ bằng những cách đơn giản:
- Chơi các trò chơi. Cầm tay bé di chuyển theo các vần điệu.
- Đưa đồ chơi cho bé và nói điều gì đó về nó. Ví dụ như “Con xem gấu bông mềm mại như thế nào nè”.
- Cho bé soi gương và hỏi: “Ai vậy?”. Sau đó bạn trả lời bằng tên bé.
- Đặt câu hỏi cho bé và chỉ cho bé xem. Ví dụ như “Chú chó con ở đâu?”.
Từ 9 đến 12 tháng
Em bé sẽ bắt đầu hiểu những từ đơn giản. Bé dừng lại và nhìn mẹ khi mẹ nói “không”. Nếu ai đó hỏi “Mẹ đâu rồi?” bé sẽ đi tìm mẹ. Bé sẽ chỉ, tạo ra những âm thanh, hoặc dùng cơ thể để “nói” với bạn bé muốn gì. Ví dụ như bé sẽ nhìn bạn và giơ tay để đòi bế. Bạn có thể giúp bé nói bằng cách bày bé cách giơ tay “bai bai”.
Từ 12 đến 15 tháng
Bé bắt đầu dùng từ để nói. Điển hình là dùng cùng một âm thanh để xác định một đồ vật. Ví dụ như “nước”, “bế”. Nhiều bé biết dùng 1 đến 2 từ, có thể hiểu đến 25 từ. Bạn hãy giúp bé nói bằng cách:
- Nói về những thứ bạn dùng, như “ly”, “nước”, “búp bê”.
- Hỏi bé về những hình ảnh trong sách.
- Cười hay vỗ tay khi bé nói đúng vật bé nhìn thấy.
- Nói về những thứ bé muốn nói.
- Nói theo những điều bé nói. Nếu bé nói “bóng”, mẹ có thể nói “Đó là quả bóng màu đỏ của con”.
- Giả bộ chơi với đồ chơi yêu thích của bé. Có thể đặt tên cho đồ chơi và nhắc đến khi nói chuyện với bé.
Từ 15 đến 18 tháng
Con bạn sẽ sử dụng những cử chỉ phức tạp hơn để giao tiếp với bạn và sẽ tiếp tục xây dựng vốn từ vựng của mình. Ở giai đoạn này, ba mẹ có thể:
- Nói bé “Cho mẹ xem mũi của con nào”. Sau đó chỉ vào mũi bạn. Bé sẽ chỉ vào mũi của mình. Bạn có thể làm điều này với ngón chân, ngón tay, tai, mắt, đầu gối,…
- Nói chuyện về đồ vật mà bé đưa cho bạn. Ví dụ như cùng xem cuốn sách bé đưa cho bạn.
Từ 18 tháng đến 2 năm
Em bé sẽ có thể làm theo chỉ dẫn và bắt đầu ghép các từ lại với nhau. Ba mẹ hãy:
- Yêu cầu con bạn giúp bạn
- Dạy con bạn những bài hát đơn giản
- Đọc sách cho bé và bảo bé chỉ vào những gì bé nhìn thấy
- Khuyến khích con bạn nói chuyện với bạn bè và gia đình.
- Cho trẻ giả vờ nói chuyện trên điện thoại, cho búp bê ăn, tổ chức tiệc với đồ chơi,…
Các hoạt động dạy bé tập nói đều rất đơn giản và có thể làm hàng ngày. Do đó, điều quan trọng nhất quyết định bé nói sớm hay muộn là thời gian mà ba mẹ dành để giao tiếp với bé. Vì thế, ba mẹ hãy thường xuyên trò chuyện cùng bé nhé!
Xem thêm:
- Trẻ chậm nói – Những dấu hiệu nhận biết mẹ hãy lưu tâm
- 13 câu nói tích cực nói với con hằng ngày
- Bé chậm nói có phải bị tự kỷ không?