Theo chỉ số EPI năm 2016, Việt Nam nằm trong top 11 quốc gia không khí bị ô nhiễm nhất thế giới. Người dân cần phải cập nhật những giải pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe của mình.
Tình hình không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng thế nào?
Ô nhiễm không khí, khói bụi luôn là vấn đề đáng lo ngại. Sống trong môi trường bị ô nhiễm không khí dài sẽ gây ảnh hưởng rất xấu tới sức khỏe, nhất là mẹ bầu và trẻ nhỏ.
Chỉ số không khí (AQI) bị ô nhiễm gây giảm tuổi thọ trung bình toàn cầu 1,8 năm/người, theo nghiên cứu năm 2018 của các nhà khoa học Đại học Chicago (Mỹ).
Những giải pháp bảo vệ sức khỏe cần biết
Để tránh ảnh hưởng bởi không khí bị ô nhiễm, người dân cần chú ý những thói quen sau:
Hạn chế ra ngoài giờ cao điểm
Theo nguyên cứu của Đại học Columbia (Mỹ), các hạt không khí ô nhiễm từ khí thải xe cộ làm gia tăng nguy cơ gây loãng xương. Đã có một số trường hợp bệnh nhân bị gãy xương sau một cái ôm vì lưu thông ở khu vực ô nhiễm nặng trong thời gian dài.
Chính vì vậy, nếu phải đi lại trong môi trường ô nhiễm không khí, mọi người nên tránh những nơi có ùn tắc giao thông hoặc giờ cao điểm.
Vệ sinh mắt, mũi thường xuyên
Thói quen này giúp loại bỏ những vi khuẩn, bụi bẩn dính ở trong khoang mắt, mũi, họng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Một ngày nên duy trì xịt mũi, rửa mắt, súc miệng 2 lần với nước muối sinh lý nhằm hạn chế tác nhân gây các bệnh về hô hấp.
Giữ nhà cửa thoáng mát, lưu thông không khí
Nhiều người có quan niệm sai lầm rằng đóng cửa kín sẽ ngăn khói bụi ô nhiễm xâm nhập vào trong nhà. Nhưng chính thói quen này khiến khí độc như chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) không thể thoát ra ngoài.
Nếu hít phải không khí chứa VOC lâu dài, có thể gây kích ứng mắt mũi, họng, nôn mửa. Thậm chí tổn thương hệ thần kinh trung ương.
Do vậy, cách đơn giản để chúng ta có thể làm thông thoáng nhà cửa là mở cửa sổ vào ban đêm. Không mở cửa hướng ra ngoài đường hoặc khu vực ô nhiễm.
Ngoài ra, bạn nên chọn sàn gỗ, trồng cây xanh và sử dụng máy lọc không khí để giảm lượng bụi, các chất gây dị ứng trong nhà.
Bảo vệ sức khỏe từ bên trong
Chúng ta nên có chế độ ăn uống đầy đủ, bổ sung 4 nhóm dưỡng chất (chất bột, chất béo, chất đạm, các vitamin và khoáng chất). Cần tích cực ăn rau xanh, uống nhiều nước để cơ thể đào thải độc tố. Ngoài ra, nên tập thể dục thường xuyên trong những khung giờ thấp điểm.
Trẻ em là nhóm dễ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí bởi hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sức đề kháng yếu. Do đó, cần xây dựng chế độ ăn chứa nhiều vitamin, chất khoáng, protein… Hạn chế ăn lạnh vì dễ khiến vòm họng tổn thương, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập.
Đeo khẩu trang đạt chuẩn
Khi ra đường, mọi người nên đeo khẩu trang, đặc biệt là trẻ em để tránh việc tiếp xúc trực tiếp với không khí bị ô nhiễm. Các loại khẩu trang vải, khẩu trang y tế không thể lọc được bụi có kích thước nhỏ từ bụi mịn và bụi siêu mịn.
Bạn và gia đình nên sử dụng khẩu trang làm bằng chất liệu có khả năng lọc các vật chất nhỏ. Theo BS Trịnh Hồng Nhiên, Trưởng khoa Hô hấp Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, khẩu trang tốt cần có đủ 5 lớp, trong đó có 3 lớp lọc: màng than hoạt tính, màng lọc tĩnh điện, màng lọc các hạt nhỏ.
Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ khuyến cáo người dân nên chọn loại khẩu trang chuyên dụng ký hiệu N95, N99 chứa than hoạt tính, giúp lọc tới 99% các loại bụi có trong không khí, kể cả bụi siêu mịn.
Những sai lần của người Việt làm ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí đe dọa tính mạng của chúng ta mỗi giờ. Tuy nhiên nhiều người không hề biết rằng những thói quen xấu sau đây vô tình làm tình trạng ô nhiễm nặng nề hơn. Nó khiến cơ thể chịu ảnh hưởng tiêu cực nhiều hơn.
Đốt rơm rạ, vàng mã, sử dụng than tổ ong
Thói quen này tồn tại ở nông thôn, nhất là trong mùa thu hoạch. Tổng Cục Môi trường cho biết, hoạt động này khiến lượng bụi mịn PM 2.5 tăng đột biến khiến không khí tại Hà Nội ô nhiễm nặng như thời gian vừa qua.
Đốt rơm rạ, vàng mã và sử dụng than tổ ong còn gây ra hiện tượng sương mù quang hóa. Đây là nguyên nhân chính làm gia tăng nguy cơ hiệu ứng nhà kính, khiến Trái Đất nóng lên, gây biến đổi khí hậu.
Theo Báo cáo môi trường quốc gia, việc đốt rơm rạ ngoài trời không kiểm soát khiến sinh ra các chất khí bụi như CO2, CO, NOx. Khi rơm rạ cháy không hết tạo ra Aldehyde và bụi mịn. Đây là những chất rất có hại cho sức khỏe.
Không sử dụng biện pháp che chắn khi ra đường
Việc tiếp xúc trực tiếp với không khí bị ô nhiễm khiến các bộ phận của cơ thể có biểu hiện tại chỗ như đau mắt, khó thở, dị ứng. Về lâu dài, thói quen không sử dụng khẩu trang, áo chống nắng, kính mắt khi di chuyển trên đường hoặc khu vực ô nhiễm khiến cơ thể tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, đột quỵ.
Đối với khẩu trang vải thông thường, nếu không vệ sinh thường xuyên có thể gây phản tác dụng. Bởi nó sẽ là ổ vi khuẩn tích tụ khiến cơ thể có nguy cơ mắc nhiều bệnh hơn.
Sử dụng sai loại khẩu trang hoặc không vệ sinh khẩu trang thường xuyên
Bác sĩ Phạm Đình Lâm, khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết khẩu trang y tế không thể cản được bụi, nhất là bụi mịn. Nó chỉ che được vùng mũi, miệng và chỉ cản được 10% bức xạ mặt trời.
Làn da vẫn chịu tác động từ nắng. Chính vì vậy việc sử dụng khẩu trang y tế gần như không mang lại hiệu quả phòng tránh tác hại của ô nhiễm không khí.
Đối với khẩu trang vải thông thường, nếu không vệ sinh thường xuyên có thể gây phản tác dụng. Bởi nó sẽ là ổ vi khuẩn tích tụ khiến cơ thể có nguy cơ mắc nhiều bệnh hơn.
Những thói quen sai lầm và giải pháp kể trên đều có thể dễ dàng tránh né áp dụng để bảo vệ cơ thể khỏi các ảnh hưởng vì không khí bị ô nhiễm. Đừng quên giữ ấm cơ thể trong giai đoạn chuyển mùa, ngăn không cho các tác nhân gây bệnh tấn công sức khỏe của bạn.
Xem thêm:
- WHO: Mỗi năm có 4 triệu người chết vì ô nhiễm không khí
- Các chất ô nhiễm trong nhà có ảnh hưởng đến sức khỏe
- Ô nhiễm không khí tại TP. HCM và Hà Nội đạt mức cực kỳ nguy hiểm