Sau khi sinh, mẹ vẫn cần cẩn thận khi sử dụng thuốc kháng sinh, đặc biệt là nếu mẹ đang cho con bú. Đây là những hướng dẫn chi tiết về kháng sinh dùng cho phụ nữ sau sinh từ Dược sĩ Đặng Thị Thuận Thảo - Khoa dược (BV Từ Dũ).
Vì sao cần cân nhắc khi sử dụng các loại kháng sinh dùng cho phụ nữ sau sinh?
Kháng sinh không thích hợp điều trị bệnh nhiễm virut ví dụ như ho và cảm lạnh. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, mẹ vẫn cần sử dụng kháng sinh để chữa bệnh. Thuốc có thể truyền qua sữa mẹ. Hầu hết kháng sinh có thể gây giảm nhu động ruột của đứa trẻ dẫn đến tình trạng tiêu chảy. Một vài trẻ sơ sinh xuất hiện những rối loạn với cơn đau dạ dày hoặc đau bụng. Những ảnh hưởng của thuốc trên trẻ bú mẹ có thể được hạn chế bằng những cách sau:
- Chỉ định những thuốc kém hấp thu bằng đường uống.
- Tránh cho bú mẹ trong khoảng thời gian thuốc đạt nồng độ đỉnh ở người mẹ.
- Chỉ định những thuốc có tác dụng tại chỗ.
Các nhóm kháng sinh dùng cho phụ nữ sau sinh và ảnh hưởng với trẻ
Nhóm g
Nhóm Penicillins và cephalosporin bài tiết qua sữa mẹ với số lượng rất nhỏ. Do vậy có thể tương thích với việc cho con bú. Những đứa trẻ bú mẹ có thể có phản ứng phụ đối với nhóm kháng sinh này. Ví dụ như là tiêu chảy do kháng sinh làm thay đổi hệ vi khuẩn.
Trimethoprim-sulfamethoxazole (Bactrim, Septra) có thể sử dụng trong thời kỳ cho con bú. Tuy nhiên hạn chế sử dụng trên những bà mẹ sanh non trước 2 tháng vì thuốc này có thể làm tăng bilirubin trên trẻ bú mẹ.
Nhóm Tetracycline
Trong quá khứ tetracycline chống chỉ định sử dụng trên phụ nữ cho con bú. Vì thuốc này có thể bám trên răng chưa trưởng thành của trẻ sơ sinh (ngay cả khi không xuất hiện). Nếu thời gian điều trị ngắn thì điều này không được xem là vấn đề. Vì thuốc tạo phức với calcium trong sữa và không được hấp thu bởi đứa trẻ. Trong trường hợp điều trị lâu dài ví dụ như điều trị mụn trứng cá thì nên tránh sử dụng.
Những thuốc cùng nhóm là: Tetracycline, Oxytetracycline, Minocycline, Doxycycline
Metronidazol
Metronidazole (biệt dược Flagyl) thường được chỉ định trong trường hợp nhiễm khuẩn âm đạo. Thuốc này được xem là có liên quan đến nguy cơ ung thư trên động vật gặm nhấm. Tuy nhiên, không có cuộc nghiên cứu nào cho thấy ung thư này có liên quan trên người. Trường hợp nặng nhất là trẻ đi phân lỏng khi bú mẹ có sử dụng Flagyl.
Fluconazol
Fluconazole (biệt dược là Diflucan) thường được kê đơn trong trường hợp nhiễm trùng đầu vú đối với những bà mẹ cho con bú. Thuốc này qua sữa mẹ. Tuy nhiên trẻ bú mẹ chỉ hấp thu khoảng 5% liều thường dùng cho trẻ em.
Thông tin còn hạn chế đối với những thuốc kháng nấm ví dụ như clotrimazole (Gyne-Lotrimin) hoặc miconazole (Monistat), những thuốc này qua sữa mẹ ở nồng độ thấp vì vậy việc chỉ định ít nguy cơ trên trẻ bú mẹ.
Những khánh sinh khác
- Ciprofloxacin (Ciproxin) ít gây ra vấn đề cho trẻ khi điều trị ngắn cho mẹ. Những thuốc thuộc nhóm Quinolon chỉ nên được kê đơn trong trường hợp cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.
- Những kháng sinh khác được ưa chuộng hơn như trimethoprim hoặc nitrofuratoin để điều trị nhiễm trùng tiểu.
- Nitrofurantoin (Furadantin, Macrodantin) chỉ có một lượng nhỏ được bài tiết qua sữa mẹ. Nhưng nó có thể gây thiếu máu tán huyết do thiếu G6PD ở trẻ sơ sinh (tình trạng hiếm gặp xảy ra trên trẻ sơ sinh).
- Vancomycin và teicoplanin được sử dụng điều trị bệnh nhiễm trùng đề kháng MRSA. Tác dụng phụ của những thuốc này có khả năng trở nặng.
Kháng sinh không dùng khi mẹ cho con bú
- Có một kháng sinh ít được kê toa và không nên chỉ định trong thời gian cho con bú, đó là chloramphenicol. Thuốc này qua sữa mẹ có thể gây hóa cốt khung xương và gây “hội chứng xám trên trẻ sơ sinh”. Đây là một rối loạn nặng. Chức năng enzyme gan đã bị phá hủy khiến đứa trẻ bị huyết áp thấp, thiếu oxy, xanh tím và cuối cùng có thể tử vong.
- Những kháng sinh như doxycycline (Vibramycin) hoặc minocycline (Minocine) nên tránh sử dụng trong thời kỳ cho con bú. Vì những thuốc này qua sữa mẹ và được hấp thu nhiều ở trẻ bú mẹ và có thể gây độc (nhuộm màu răng, giảm sự phát triển xương).
Trên đây là thông tin về kháng sinh dùng cho phụ nữ sau sinh. Tuy nhiên, mẹ tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh. Mẹ nên đến bác sĩ khám nếu bị bệnh để bác sĩ cân nhắc các nguy cơ cho bé trước khi dùng thuốc.
Xem thêm:
- Các bệnh phổ biến ở trẻ em
- Nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinh an toàn cho trẻ bố mẹ cần nhớ
- Hướng dẫn sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ