Các mẹ chắc chắn không thể bảo vệ trẻ 24/24h. Tuy vậy, các mẹ vẫn có thể làm rất nhiều để giảm nguy cơ bị xâm hại cho trẻ. Đơn giản là hãy thẳng thắn chia sẻ kiến thức, hiểu biết của mình cho trẻ. Các mẹ nên thật tinh tế thì tiếp cận vấn đề cũng như giải thích cho trẻ để chúng nắm được vấn đề. Các mẹ cùng tham khảo bài "Dạy trẻ về chuyện Giới tính - Mẹ hãy thẳng thắn và tinh tế" ở bên dưới này nhé!
Nhiều con số thống kê cho thấy các bậc phu huynh quá bảo thủ trước vấn đề lạm dụng tình dục ở trẻ em và né tránh các cuộc nói chuyện chia sẻ với con mình về vấn đề này. Tâm lý đó khiến phần lớn các em từng bị lạm dụng, quấy rối tình dục không dám lên tiếng vì sợ phản ứng tiêu cực từ phía cha mẹ.
Việc này thực sự rất đáng lo ngại và cần có biện pháp cải thiện ngay lập tức.
Đọc thêm: Nhật ký sex của các em học sinh lớp 8 gióng hồi chuông về giáo dục giới tính!
Trước hết, hãy xem ví dụ dưới đây về việc học giáo dục giới tính của trẻ Nhật Bản như thế nào nhé!
Ở Nhật, trẻ mẫu giáo bé đã được học các tự làm sạch các bộ phận trên cơ thể. Trái lại, ở Việt Nam, các bé khi đi vệ sinh đều gọi cô, goi ba mẹ, ông bà. Các trường mẫu giáo ở Nhật, dạy trẻ dùng nhà vệ sinh ngay từ khi còn nhỏ.
Việc học về vệ sinh thân thể sẽ như sau:
Dạy trẻ cách sử dụng giấy vệ sinh hay mặc đồ lót. Ví dụ: các bé gái luôn được cô dạy phải lau vùng kín từ trước ra sau để tránh viêm nhiễm. Các bé trai không được lấy tay nghịch bộ phận sinh dục. Các cô giáo cũng thường xuyên nhắc nhở bố mẹ thay đồ lót cho con. Đặc biệt là các bé trai vì đồ lót không sạch có thể gây rối loạn chức năng tình dục của bé trong tương lai.
Tiếp theo đó, khi ở mẫu giáo lớn, các con sẽ được học cách phân biệt sự khác nhau giữa con trai và con gái.
Có thể hơi “sốc” khi các mẹ nghe những cuộc đối thoại như thế này ở Nhật:
“Sự khác biệt giữa nam và nữ là gì?” Thầy giáo hỏi. “Quần không giống nhau”, “Áo không giống nhau”, “Chỗ đi tiểu không giống nhau”, “Nam có dương vật nhỏ còn nữ thì không”…các học sinh thi nhau trả lời. “Không phải, nữ cũng có các cơ quan tương tự nam giới. Vậy nhưng cơ quan sinh dục của nữ nằm ở bên trong, bên ngoài không nhìn thấy”, cô giáo sửa câu trả lời sai của các bé và dạy trẻ hiểu thế nào là cơ quan sinh dục bên trong. “Nữ còn có thể tiết sữa ạ”, một cô bé bổ sung “Nhưng tại sao nam lại không có sữa ạ?”, bé khác thắc mắc “Bởi vì nữ cần sữa để nuôi con. Tất cả chúng ta lớn lên đều ăn sữa mẹ đúng không nào?”, và từ đó, cô giáo cũng tận dụng cơ hội để giới thiệu về vai trò giới và sự khác biệt trong gia đình.
Những cuộc thảo luận như vậy không hề hiếm tại các trường mẫu giáo lớn ở Nhật. Người Nhật cho rằng giai đoạn đi mẫu giáo là cơ hội tốt để dạy trẻ về giới tính, để các bé nhận thức được về vai trò giới, hiểu được sự khác biệt giữa một cậu bé và một cô bé là ở điểm nào để thiết lập ý thức tự bảo vệ.
Lên đến tiểu học và trung học, trẻ em Nhật sẽ được học những kiến thức sinh sản.
Bộ Giáo dục Nhật Bản xuất bản tập đầu tiên của cuốn sách giáo khoa nói về cơ thể nam giới, nữ giới, các bộ phận sinh sản và kiến thức sinh sản từ bậc tiểu học. Mỗi năm trẻ sẽ có từ 1-2 giờ tham dự bài giảng đặc biệt này. Trẻ tiểu học sẽ học về kinh nguyệt, nguyên tắc khi mang thai, đọc những cuốn sách tranh mô tả sơ lược quá trình "tạo ra em bé" của bố mẹ.
Trẻ trung học sẽ học về các biện pháp tránh thai, bệnh lây truyền qua đường tình dục và các khía cạnh đạo đức. Việc phổ cập giáo dục giới tính ở Nhật Bản dường như khiến các ông bố bà mẹ thoải mái hơn nhiều khi không phải lo đối mặt với những thắc mắc, băn khoăn của trẻ ở độ tuổi mới lớn nhiều tò mò.
Chúng ta có thể thấy ở Nhật, việc học tập về giáo dục giới tính có quy mô và hệ thống hơn so với Việt Nam. Trẻ được tiếp cận với nhiều kiến thức và học cách tự bảo vệ mình tốt hơn. Tuy nhiên, ở Việt Nam nếu môi trường nhà trường hay xã hội chưa đáp ứng đủ nhu cầu cung cấp thông tin cho trẻ, các mẹ hãy tự mình làm việc đó trước để giúp con mình an toàn và tỉnh táo hơn trong chuyện giới tính.
Những nguyên tắc tiếp cận vấn đề khi mẹ dạy trẻ về chuyện giới tính như sau:
1. Tạo khung cảnh dễ chịu và yêu thương
Hãy bắt đầu nói chuyện ở một địa điểm thoải mái với cả bạn và trẻ, một nơi vui vẻ, giàu tình cảm. Nó sẽ tạo cảm giác cân bằng và thấu hiểu từ cả 2 phía. Trẻ sẽ lắng nghe bạn tốt hơn. Tránh mọi nơi tù túng, khó chịu, gây tâm lý căng thẳng.
Môi trường rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc của bạn. Nếu bạn lộ ra rằng mình đang lo lắng hoặc căng thẳng, trẻ sẽ phản ứng sợ hãi, thiếu cởi mở và hợp tác.
2. Hãy bắt đầu nói chuyện với trẻ khi trẻ lên 4 tuổi
Có thể bạn nghĩ rằng như thế là quá sớm, nhưng thống kê cho thấy đối tượng bị quấy rối nhiều nhất trong nhóm trẻ dưới 12 tuổi là… trẻ 4 tuổi!
Dù chưa thể diễn đạt tốt ý nghĩ của mình, ở tuổi này trẻ đã biết cảm nhận về thế giới. Các em hiểu nhiều hơn những gì người lớn nghĩ. Ví dụ khi tắm cho trẻ, hãy chủ động nói với trẻ về “vùng riêng tư” nơi mà ba mẹ em có thể nhìn và chạm khi giúp em tắm, nhưng bất kì ai khác cũng không được phép.
3. Dạy trẻ về tên các bộ phận riêng tư
Khi bạn bắt đầu dạy trẻ về các bộ phận trên cơ thể như mắt, tai, miệng, tay, chân,… tại sao bạn né tránh dạy trẻ về các bộ phận “riêng tư”? Hãy nói tên các bộ phận này cho trẻ, tên đúng của chúng chứ không phải các tên ngộ nghĩnh bạn bịa ra. Đó là tên chính xác mà trẻ cần biết nếu như có ai đó xâm phạm khu vực ấy. Khi ấy trẻ tự ý thức được chuyện đang xảy ra
Và, Đừng cho rằng bé trai thì không cần phải giáo dục giới tính. Những kẻ quấy rối có thể xâm hại cả bé trai lẫn bé gái.
4. Dạy trẻ các tình huống có thể xảy ra với vùng kín của cơ thể
Độ tuổi nào với trẻ thì thích hợp cho những hiểu biết về cơ thể và nguyên tắc cho phép đụng chạm?
Câu trả lời là càng sớm càng tốt. Bên cạnh “nguyên tắc đụng chạm”, trẻ cần biết mình cần che vùng riêng tư khi đi bơi nơi công cộng, giữ gìn vùng này vệ sinh, sạch sẽ và khỏe mạnh.
Nhưng bạn cũng cần làm rõ những tình huống cụ thể, nếu ai đó có ý định xấu, trẻ sẽ biết nói: “Dừng lại! Tôi thấy khó chịu đấy!” và nói lại với cha mẹ mình ngay lập tức.
Một số cách để giúp trẻ hiểu những gì bạn muốn nói là đề cập khi đưa trẻ đi tắm, hoặc khi đi khám bác sĩ. Bạn có thể đưa ra các tình huống giả định, hỏi đáp và gợi ý trẻ về cách giữ gìn các bộ phận trên cơ thể khỏe mạnh, sạch sẽ.
5. Dạy trẻ rằng vùng riêng tư là nơi rất đặc biệt
Khi nói về chuyện này, điều quan trọng nhất là bạn không nên tạo ra cảm xúc kỳ thị, khó chịu, xấu hổ về các bộ phận này. Chỉ cần nhấn mạnh rằng đó là vùng đặc biệt và rất riêng của trẻ, không phải bất cứ ai khác.
Chỉ khi cần thiết như khám bệnh và vệ sinh mới cho phép người có trách nhiệm chạm vào. Đây cũng là cách nói giúp từng bước phát triển suy nghĩ khỏe mạnh về giới tính cho trẻ, thích hợp cho việc nói chuyện về tình dục giai đoạn trẻ lớn hơn.
6. Dạy trẻ trân trọng cơ thể mình và làm chủ chúng
Người lớn thường tỏ ra uy quyền và kiểm soát mọi thứ trong cuộc sống của trẻ. Điều này chỉ làm trẻ càng tỏ ra sợ hãi khi nói về cảm xúc & lo lắng của mình.
Chính vì vậy hãy trao cho trẻ quyền tự làm chủ bản thân. Dạy trẻ hiểu về cơ thể trẻ và quyền tự chủ, lòng tự trọng, để trẻ hiểu và có trách nhiệm trước bất cứ hành vi xâm phạm nào của người khác.
Hãy để trẻ có quyền nói “Không” với bất cứ hành vi cưỡng bức nào của người lớn mà trẻ không cảm thấy thoải mái.
Lặp đi lặp lại những điều cần dạy trẻ bởi chúng rất hay quên hoặc chỉ lắng nghe một phần trong số những điều bố mẹ nói. Và bố mẹ hãy thành thật trả lời các câu hỏi của trẻ về giới tính. Nếu bạn cởi mở, điều đó sẽ tạo cho trẻ sự sự tin cậy và chúng sẽ tâm sự với bạn về các vấn đề khó nói có thể gặp phải.
Chúc các mẹ thành công!
-Ele Luong-
Các bài viết liên quan:
Trẻ Thủ Dâm – Cha mẹ nên làm gì trong tình huống này?
Bật mí 5 sự thật đáng kinh ngạc về sự hình thành Giới Tính Nam của một bé trai