Cúng đầy tháng cho bé trai là phong tục truyền thống của người Việt ta để nói lời cảm tạ gia tiên, trời đất vì sự ra đời của bé, và thể hiện sự biết ơn tới Bà Mụ đã có công "nặn" ra em bé, Đức Ông đã che chở để "mẹ tròn con vuông". Mâm cúng không cần quá cầu kỳ nhưng cũng không nên qua loa. Bài viết sau đây sẽ giúp bố mẹ chuẩn bị một mâm cúng đầy tháng cho bé trai đơn giản nhưng đầy đủ lễ nghĩa:
- Chuẩn bị mâm cỗ trước khi cúng đầy tháng cho bé trai
- Cách sắp xếp mâm cúng đầy tháng bé trai
- Cách cúng đầy tháng
Chuẩn bị mâm cỗ trước khi cúng đầy tháng cho bé trai
Theo quan niệm dân gian, lễ cúng đầy tháng là 1 trong 3 nghi lễ quan trọng trong thủ tục cúng Mụ (đầy cữ, đầy tháng và đầy năm - thôi nôi). Bé tròn 1 tháng là thời điểm cha mẹ, người thân báo cáo và cảm tạ gia tiên, trời đất vì sự ra đời của bé, và thể hiện sự biết ơn tới Bà Mụ đã có công "nặn" ra em bé, Đức Ông đã che chở để "mẹ tròn con vuông".
Thời gian cúng
Nếu cúng đầy tháng cho bé gái thì sẽ lùi lại 2 ngày so với ngày sinh. Nếu cúng đầy tháng bé trai sẽ lùi lại 1 ngày. Đây là cách ông bà xưa vẫn nói “gái lùi hai, trai lùi một”. Lễ này được thực hiện vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối.
- Lễ cúng đầy tháng là 1 trong 3 nghi lễ quan trọng trong thủ tục cúng Mụ (Nguồn ảnh: istockphoto)
Cúng đầy tháng bé trai chuẩn bị những gì?
Lễ cúng đầy tháng cho bé phải được chuẩn bị kĩ về lễ vật, mâm cúng đầy tháng bé trai trước khi dâng lên bàn tổ tiên. Ngoài đồ cúng cho bàn thờ Phật, gia tiên, ông địa… lễ vật cúng thường bao gồm các loại lễ vật sau:
- 12 chén chè đậu trắng nhỏ và ba tô chè đậu trắng lớn.
- 13 đĩa xôi gấc nhỏ.
- 01 con gà luộc khi cúng đầy tháng bé trai
- 01 bộ tam sên (bao gồm: thịt heo luộc hoặc quay, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc).
- Mâm ngũ quả, nên chọn 5 loại quả tươi ngon (có thể chọn 5 loại quả như dứa, cam hoặc quýt, nải chuối, táo, xoài…).
- Hoa tươi (thường chọn hoa ly, hoa hồng, hoa cát tường…).
- Nhang, đèn, trà, rượu, nước muối, gạo, 01 bộ đồ hình thế (ghi tên và ngày tháng năm sinh của bé, cúng xong sẽ đốt đi để giải hạn cho bé)
- 13 miếng trầu cánh phượng, 13 đôi hài, 13 bộ váy áo đẹp và 13 nén vàng. Trong đó đĩa xôi, miếng trầu, đôi hài, váy áo và nén vàng đều phải giống nhau. Tuy nhiên trên mâm cúng đầy tháng bé trai, 12 món có kích thước như nhau và 1 bộ có kích thước to hơn.
Cách sắp xếp mâm cúng đầy tháng bé trai
Khi chuẩn bị lễ vật cúng xong, bước tiếp theo là dâng lễ vật lên bàn cúng. Việc dâng mâm quả cúng đầy tháng cho bé trai và các lễ vật cúng đầy tháng cho bé trai cũng phải tuân theo trình tự nhất định. Khi sắp xếp mâm đồ cúng đầy tháng cho bé trai lên bàn tổ tiên, mẹ cần chia thành 2 mâm.
Một mâm nhỏ ở dưới và cách mâm lớn ở trên không quá 10 phân. Trên mâm bàn nhỏ thường bày lễ vật cúng kính Đức Ông. Mâm bàn lớn cao hơn sẽ bày lễ vật cúng 12 Bà Mụ. Cách đặt mâm cúng luôn tuân theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả” tức phía Đông là vị trí đặt bình hoa và phía Tây là vị trí đặt lễ vật.
Cách cúng đầy tháng cho con trai
Sau khi sắp xếp các mâm lễ trên bàn xong, thường có một người đại diện đứng ra thắp nén hương dâng lên tổ tiên. Người này tuyên bố lý do của nghi thức lễ cúng đầy tháng cho con trai. Thường là ông nội, hoặc đại diện gia đình phía nội sẽ thực hiện nghi thức này.
Tiếp theo sau đó là bố hoặc mẹ của bé, mặc quần áo chỉnh tề, nghiêm túc sẽ thắp 03 nén hương. Bố hoặc mẹ sẽ bế trẻ ra trước án và khấn theo bài khấn cúng Mụ. Bài khấn cúng Mụ, tùy từng địa phương và quan niệm của mỗi gia đình mà câu, chữ trong bài khấn có thể khác nhau.
Bài cúng đầy tháng bé trai
Khi đọc bài cúng đầy tháng cho bé trai, cần đọc đủ các lời khấn. Cách cúng đầy tháng cho con trai là: cha hoặc mẹ của bé bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh các bà Mụ, thần phật; nêu ngày tháng cúng; tên đầy đủ của 2 vợ chồng và nơi ở của gia đình; lý do tổ chức nghi thức cúng là gì; bày tỏ lòng biết ơn công lao của các bà Mụ đã ban phước lành cho bé chào đời khỏe mạnh và cuối cùng là lời cầu mong các bà độ trì phù hộ cho em bé ngoan ngoãn, khỏe mạnh, mau ăn chóng lớn…
- Mong các bà độ trì phù hộ cho em bé ngoan ngoãn (Nguồn ảnh: istockphoto)
Nghi thức xin tên cho bé
Một nghi thức khác trong cúng đầy tháng, chính là xin tên cho bé. Người khấn sẽ đọc đầy đủ họ tên mà bố mẹ có ý định đặt cho con, sau đó gieo 2 đồng tiền lên chiếc đĩa. Nếu kết quả cho một tiền úp, một đồng tiền ngửa thì có nghĩa là tổ tiên đã chấp nhận cái tên mà bố mẹ lựa chọn cho bé. Nếu cả hai đều úp hoặc ngửa tức là tổ tiên không chấp nhận cái tên này, bố mẹ có thể gieo quẻ lại lần nữa. Trường hợp gieo quẻ ba lần đều thất bại thì bố mẹ nên chọn một tên khác cho bé.
Trẻ sơ sinh tròn tháng trở đi cũng cần khám sức khỏe và chủng ngừa một số bệnh. Hãy lưu ý lịch tiêm phòng và khám sức khỏe định kỳ cho con nhé.